Szukasz Porady?
Stała obsługa firm
Kancelaria w galerii
Kasacja w postępowaniu karnym
Jeśli nie zgadzamy się z wyrokiem wydanym w sprawie w sądzie I instancji – o ile oczywiście nie jest on jeszcze prawomocny, możemy wnieść od niego apelację. Jeśli jest ona zasadna, inicjujemy tym postępowanie przed sądem II instancji, który kończąc postępowanie wydaje prawomocny wyrok – od którego teoretycznie nie można się już odwołać, a przynajmniej nie za pomocą zwykłych środków zaskarżenia. Istnieją jednak środki zaskarżenia tzw. nadzwyczajne, do których należy wniosek o wznowienie postępowania oraz kasacja. Poniżej zostaną omówione przesłanki, kiedy można wzruszyć prawomocne orzeczenie sądu karnego za pomocą ostatniego z tych środków.
Uprawnionym do wniesienia kasacji, jest jedynie podmiot, który był stroną postępowania. Stosunkowo często mamy jednak do czynienia, kiedy stron będzie więcej niż dwie, gdyż oskarżonych lub pokrzywdzonych może być kilku. W przypadku, kiedy tylko jedna ze stron zaskarżyła wyrok I instancji, a sąd w postępowaniu odwoławczym toczącym się na skutek owego zaskarżenia utrzyma wyrok sądu I instancji w mocy – strona, która nie zaskarżyła orzeczenia pierwszo instancyjnego nie może wnieść kasacji od wyroku drugo instancyjnego, jeśli wyrok ten jest na jej korzyść. Nie jest jednak tak, że strona, posiadająca legitymację do wniesienia kasacji, może to zrobić z przyczyn dowolnych, chociażby takich, że orzeczona kara jest niewspółmierna. Kasacja może być wniesiona tylko wówczas, jeśli w postepowaniu przed sądem II instancji doszło do rażącego naruszenia prawa, mogącego mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia lub zaistniały tzw. bezwzględne przyczyny odwoławcze. O ile rażące naruszenie prawa stanowi klauzulę generalną i otwiera pole do każdorazowej interpretacji tego pojęcia na gruncie konkretnego przypadku, tak bezwzględne przyczyny odwoławcze zostały enumeratywnie wymienione w ustawie. Są nimi:
1. branie udziału w wydaniu orzeczenia przez osobę nieuprawnioną lub niezdolną do orzekania bądź podlegającą wyłączeniu;
2. nienależyte obsadzenie sądu lub nieobecność któregokolwiek z jego członków na całej rozprawie,
3. wydanie orzeczenia przez sąd powszechny w sprawie, która należy do właściwości sądu szczególnego albo wydanie orzeczenia przez sąd szczególny w sprawie, która należy do właściwości sądu powszechnego;
4. wydanie orzeczenia przez sąd niższego rzędu, podczas gdy powinien był je wydać sąd wyższego rzędu,
5. orzeczenie kary, środka karnego lub środka zabezpieczającego nieznanego ustawie;
6. zapadnięcie orzeczenia z naruszeniem zasady większości głosów lub niepodpisanie go przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu;
7. sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego wykonanie;
8. wydanie orzeczenia pomimo tego, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone;
9. zaistnienie jednej z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11 kodeksu postępowania cywilnego;
10. nieposiadanie przez oskarżonego w postępowaniu sądowym obrońcy w wypadkach, w których wedle prawa było to wymagane lub nie branie przez obrońcę udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy;
11. rozpoznanie sprawy podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa.
Jeśli kasacja nie zostaje oparta na zaistnieniu bezwzględnej przyczyny odwoławczej, a na rażącym naruszeniu prawa, mającym wpływ na treść orzeczenia, podlega ona dalszym ograniczeniom co do możliwości jej wniesienia – w zależności czy kasacja wnosi o orzeczenie na korzyść czy niekorzyść oskarżonego. Kasację na korzyść można bowiem wnieść tylko, gdy oskarżony został skazany za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Kasację na niekorzyść można natomiast wnieść wyłącznie w razie uniewinnienia oskarżonego albo umorzenia postępowania z tego powodu, że społeczna szkodliwość czynu była znikoma lub sprawca nie podlega karze, jak również umorzenia z powodu niepoczytalności sprawcy. Ograniczenia te nie dotyczą jednak kasacji nadzwyczajnej.
Co ważne, kasacja jest objęta przymusem adwokacko – radcowskim, co oznacza, że koniecznie musi być ona sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Na wniesienie kasacji strona ma 30 dni od momentu, kiedy zostanie jej doręczony wyrok wraz z uzasadnieniem. Wnieść ją należy do Sądu Najwyższego, ale robi się to za pośrednictwem sądu odwoławczego. Jeśli nasza kasacja zostanie oddalona przez Sąd Najwyższy jako bezzasadna, wówczas nie możemy już nic zrobić, bowiem w stosunku do tego samego oskarżonego i od tego samego orzeczenia każdy uprawniony może wnieść kasację tylko raz. Nie wyłącza to jednak możliwości wniesienia kasacji przez inną osobę uprawnioną.
Karolina Wąsikowska
Szukasz porady prawnej?
Chcesz zlecić naszym prawnikom przygotowanie pisma lub prowadzenie sprawy?
Zobacz, jak wygląda nasza "Modelowa opinia prawna" i skorzystaj z formularza poniżej - wycena pytania zawsze jest bezpłatna.
Pracownicy PrawoDlaKazdego.pl pozostają do dyspozycji także w naszej Kancelarii, znajdującej się w Krakowie przy ulicy Lea 202A. Zadzwoń pod numer 609-709-999 i umów się na rozmowę z prawnikiem - zapraszamy na spotkanie.