Szukasz Porady?
Stała obsługa firm
Kancelaria w galerii
Podatek od spadków i darowizn
Co do zasady, jeśli osoba fizyczna nabywa własność rzeczy lub praw majątkowych (odpowiednio znajdujących się lub wykonywanych na terytorium RP), w drodze: dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego, darowizny, polecenia darczyńcy, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zachowku (jeżeli uprawniony nie uzyskał go od spadkodawcy ani w postaci darowizny ani dziedziczenia albo zapisu), nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności – zobowiązany jest do zapłaty podatku określonego w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (zwana dalej: ustawą).
Ustawa, która na marginesie wskazując, wbrew swojej nazwie opodatkowuje także inne formy nabycia własności niż dziedziczenie lub darowizna, przewiduje jednak pewne zwolnienia od tego podatku, zarówno częściowe jak i całkowite – z uwagi na obszerność materii, przedmiotem analizy niniejszego artykułu będą tylko warunki całkowitego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.
Zwolnienie, o którym mowa określone jest w art. 4a ustawy, zgodnie z którym zwolnione od podatku jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (potomków), wstępnych (przodków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Aby jednak z tego zwolnienia skorzystać, konieczne jest dokonanie przez wskazane osoby tzw. zgłoszenia, które składa się do Urzędu skarbowego na specjalnym formularzu SD-Z2. Konieczne jest także zachowanie terminu dla dokonania zgłoszenia, a wynosi on 6 miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego, określonego szczegółowo dla każdego rodzaju nabycia w art. 6 ust. 1 pkt. 2 -8 i ust. 2 ustawy. W odniesieniu natomiast do nabycia własności w drodze dziedziczenia, 6 miesięczny termin biegnie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Warto nadmienić, że zgłoszenie nie zawsze jest jednak warunkiem koniecznym, bowiem obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza 9 637 zł, jak również gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
Co należy jednak zrobić w sytuacji, kiedy nabywca dowiedział się o tym, że nabył własność rzeczy lub praw majątkowych już po upływie terminu na dokonanie zgłoszenia – czy będzie musiał wtedy zapłacić podatek? Otóż istnieje szansa, że nie, jeśli tylko osoba taka dokona zgłoszenia SD-Z2 najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się o ich nabyciu, a przy tym uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Dodatkowym warunkiem, oprócz dokonania zgłoszenia z zachowaniem terminu, obwarowane jest nabycie własności środków pieniężnych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy. Wówczas dla zwolnienia konieczne jest również, udokumentowanie otrzymania tychże środków dowodem przekazania na rachunek nabywcy (płatniczy, bankowy lub w SKOK) albo przekazem pocztowym. Oczywiście obowiązek ten nie dotyczy nabycia środków pieniężnych w każdej wysokości, a tylko tych, których łączna wysokość przy nabyciu od jednej osoby w ciągu ostatnich pięciu lat przekracza kwotę 9 637 zł.
Oczywistym jest, że jeśli dana osoba nie spełni powyższych przesłanek, nie będzie mogła powoływać się przed organem podatkowym na zwolnienie od podatku z art. 4a ustawy. Wówczas będzie ona podlegać ogólnym zasadom opodatkowania dla I grupy podatkowej ustawy o podatku od spadków i darowizn. Na tej podstawie, nie jest jednak wykluczone, że mimo niespełnienia przesłanek zwolnienia całkowitego, nie powstanie po stronie takiej osoby obowiązek zapłaty podatku. Będzie to możliwe, jeśli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie nie przekracza 9 637 zł. Dla osób należących do I grupy podatkowej (czyli małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów) opodatkowane jest bowiem nabycie własności o wartości powyżej tej kwoty. To samo dotyczy także innych grup podatkowych, z tym, że różnicą jest kwota graniczna zwolnienia. I tak osoby należące do II grupy podatkowej (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych) nie zapłacą podatku od nabycia własności o wartości poniżej 7 276 zł, a do III grupy podatkowej (ogólnie rozumiani inni nabywcy) od nabycia własności o wartości niższej niż 4 902 zł. Warto mieć jednak na uwadze, że przekroczenie wskazanych kwot granicznych będzie skutkować opodatkowaniem podatkiem od spadków i darowizn kwoty nadwyżki ponad kwoty graniczne – na zasadach określonych w art. 15 ustawy - dlatego też nie możemy w tym wypadku mówić o zwolnieniu całkowitym.
Karolina Wąsikowska
Szukasz porady prawnej?
Chcesz zlecić naszym prawnikom przygotowanie pisma lub prowadzenie sprawy?
Zobacz, jak wygląda nasza "Modelowa opinia prawna" i skorzystaj z formularza poniżej - wycena pytania zawsze jest bezpłatna.
Pracownicy PrawoDlaKazdego.pl pozostają do dyspozycji także w naszej Kancelarii, znajdującej się w Krakowie przy ulicy Lea 202A. Zadzwoń pod numer 609-709-999 i umów się na rozmowę z prawnikiem - zapraszamy na spotkanie.