Szukasz Porady?
Stała obsługa firm
Kancelaria w galerii
Wynagrodzenie za dzieło może określać stawka godzinowa.
Jedną z najpopularniejszych umów cywilnoprawnych jest umowa o dzieło. Istotą tej umowy jest stosunek prawny w którym przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło bezsprzecznie jest umową odpłatną. Określnie wysokości odpłatności jest zaś niewątpliwie ważnym jej elementem i to nawet pomimo faktu, że nieustalenie wysokości wynagrodzenia nie decyduje o tym, iż między stronami w ogóle nie została zawarta umowa o dzieło. Do essentialia negotii umowy o dzieło (art. 627 k.c.) nie należy ustalenie wysokości wynagrodzenia, co charakterystyczne jest dla umów o roboty budowlane.
Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lipca 2005 r., gdzie stwierdził, iż: „Przez umowę o dzieło zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia (art. 627 k.c.), zaś przez umowę o roboty budowlane inwestor zobowiązuje się do zapłaty umówionego wynagrodzenia (art. 647 k.c.). Użycie w art. 647 k.c. słowa „umówionego” oznacza, że określenie wysokości wynagrodzenia wykonawcy stanowi essentiale negotii umowy o roboty budowlane. Innymi słowy, jeżeli w umowie nie ustalono wysokości wynagrodzenia wykonawcy nie ma umowy o roboty budowlane, a jest zwykła umowa o dzieło. Brak w przepisach dotyczących umowy o roboty budowlane odpowiednika przepisu art. 628 k.c., wskazującego reguły ustalania wynagrodzenia, jeżeli nie określono go w umowie, nie jest luką w prawie. Nie zachodziła potrzeba regulacji, gdyż w razie nieokreślenia w mowie wysokości wynagrodzenia przepisy o umowie o dzieło stosuje się wprost” (sygn. akt I CK 77/05).
Przy umowie o dzieło w braku postanowień umownych określających sposób ustalenia wynagrodzenia zastosowanie ma reguła interpretacyjna przewidziana w art. 628 § 1 k.c. Jak stanowi ten przepis wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.
Ustawodawca pozostawił zatem stronom znaczną swobodę w zakresie sposobu ustalania wartości wynagrodzenia. Oprócz uzgodnienia oznaczonej kwoty strony mogą poprzestać zatem jedynie na wskazaniu podstaw do określenia jego ostatecznej wysokości.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 grudnia 2000 r. stwierdził, że: „Wynagrodzenie za wykonanie oznaczonego dzieła, o którym mowa w art. 627 kc nie musi koniecznie być ustalone kwotowo. W następnym przepisie (art. 628 § 1 kc) znajduje się wyjaśnienie, w jaki sposób może być określone wynagrodzenie przyjmującego zamówienie. Wystarczające jest, że strony określą podstawy do jego ustalenia”(sygn. akt I PKN 133/2000).
W praktyce zarysował się problem, czy strony mogą określić wynagrodzenie za umowę o dzieło w formie stawki godzinowej. Ze swej istoty stawka godzinowa charakteryzuje raczej umowy starannego działania (np. umowę o pracę) niż rezultatu jaką jest umowa o dzieło, a więc przyjęcie jej jako podstawy wynagrodzenia za dzieło budziło wątpliwości.
Ostatecznie możliwość wprowadzenia stawki godzinowej w umowie o dzieło potwierdził Sąd Najwyższy w przywołanym wyżej orzeczeniu, gdzie wskazał, że „taką podstawą może być stawka godzinowa, która przy znanym czasie wykonywania dzieła pozwala na ustalenie wysokości wynagrodzenia. Takie rozumienie wynagrodzenia, o którym mowa w art. 627 kc jest tym bardziej uzasadnione, że nakład pracy jest obok innych tym kryterium, które pozwala na określenie należnego wynagrodzenia, jeżeli nie da się go ustalić w inny sposób (art. 628 § 1 zdanie ostatnie kc). Wskazanie w umowie o dzieło kwoty należnej przyjmującemu zamówienie czyli umówienie się o wynagrodzenie nazywane w przepisach tytułu XV kc ryczałtowym, nie jest jedynym sposobem określenia wynagrodzenia, o którym traktuje definicja umowy o dzieło zawarta w art. 627 kc.”
(Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2000 r. sygn. akt I PKN 133/2000; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r., sygn. akt I CK 77/05)
Piotr Bryndal
Szukasz porady prawnej?
Chcesz zlecić naszym prawnikom przygotowanie pisma lub prowadzenie sprawy?
Zobacz, jak wygląda nasza "Modelowa opinia prawna" i skorzystaj z formularza poniżej - wycena pytania zawsze jest bezpłatna.
Pracownicy PrawoDlaKazdego.pl pozostają do dyspozycji także w naszej Kancelarii, znajdującej się w Krakowie przy ulicy Lea 202A. Zadzwoń pod numer 609-709-999 i umów się na rozmowę z prawnikiem - zapraszamy na spotkanie.