Co robić, gdy urzędnik nic nie robi?

  Pójść do urzędu z bombonierką czekoladek i flaszką czystej? Nie, to nie te czasy. Ustna prośba ponaglająca? Można spróbować, ale stopień jej influencji na gnuśnego urzędnika może okazać się zerowy. Najlepiej wykorzystać standardowe instrumenty prawne, jakie daje procedura administracyjna i sądowoadministracyjna. Instrumenty te nie dają gwarancji, że sprawa zostanie szybko załatwiona, raczej tylko dyscyplinują organ, żeby żwawiej działał w sprawie.

   Na wstępie trzeba poczynić pewne uwagi. Po pierwsze, „punkt widzenia zależy od punkty siedzenia”: jeśli sąsiad wybudował obok Twojej działki szpecący barak w warunkach samowoli budowlanej, to przewlekłość i opieszałość inspektora nadzoru budowlanego prowadzącego postępowanie w tej sprawie będzie dla Ciebie zjawiskiem wysoce niepożądanym, a dla sąsiada-samowolnika wręcz przeciwnie (a proszę mi wierzyć – krnąbrna strona może niezmiernie rozwlec postępowanie administracyjne, procedura daje takie „furtki prawne”). Po drugie, przepisy różnych ustaw ustanawiają zróżnicowane terminy załatwiania spraw: może to być miesiąc, może to być 2 miesiące, 65 dni itd., ale - co istotne – do terminów załatwiania spraw „nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu”. Szczególnie ta ostatnia przesłanka „przyczyn niezależnych od organu” w praktyce powoduje, że postępowania, które wedle przepisów powinny trwać miesiąc, trwają po kilka lat (bo przeciągają się „z przyczyn niezależnych od organu”: np. strony nie odbierają pism urzędowych od listonosza, biegli ociągają się ze sporządzaniem opinii czy operatów itp.). Podkreślam tę ostatnią kwestię, gdyż niekiedy może Ci się wydawać, że skoro postępowanie administracyjne w Twojej sprawie trwa już 3 lata, to na pewno znaczy, że organ jest bezczynny lub przewleka postępowanie - a jednak tak nie jest (sprawdź wtedy, ile czasu zajęły w postępowaniu „opóźnienia z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu”). 

  Zasadniczo zwalczać można dwa negatywne zjawiska: bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania. Nieco upraszczając można powiedzieć, że bezczynność zachodzi wtedy, gdy organ nie robi nic albo prawie nic, a przewlekłość (którą niektórzy nazywają niezgrabnie „przewłoką”) – gdy organ podejmuje w postępowaniu zbędne czynności, odwlekając w sposób nieuzasadniony definitywne zakończenie sprawy.

   W takich sytuacjach złóż bezpośrednio do organu wyższego stopnia pisemne zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie lub zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania. Jeśli nie ma organu wyższego stopnia, złóż pisemne wezwanie do usunięcia naruszenia prawa (art. 37 K.p.a.). Możesz ponadto, na podstawie przepisów działu VIII K.p.a., złożyć skargę na „przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw”.

  Nawet jeśli zażalenie z art. 37 K.p.a. niewiele wskóra, to warto je złożyć co najmniej z dwóch powodów. Primo – otwiera drogę dla Twoich roszczeń odszkodowawczych, jeśli wskutek niezałatwienia sprawy w terminie poniosłeś szkodę (zob. art. 417¹ § 3 K.c. oraz ustawę z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa).  Secundo – otwiera Ci drogę do złożenia skargi do sądu administracyjnego (zob. art. 3 § 2 pkt 8 w zw. z art. 52 § 1 i 2 P.p.s.a.).

   Wszystkim, którzy chcieliby zgłębić wiedzę w tej tematyce polecam książkę dra hab. Piotra Dobosza „Milczenie i bezczynność w prawie administracyjnym” (wyd. UJ, Kraków 2011) oraz wiedzę prawników PrawoDlaKazdego.pl

Łukasz Pośpiech