Twoja firma - cz. V - spółka komandytowa

              Chcesz założyć własny biznes. Masz już pomysł. Wiesz, czym i jak będziesz handlował lub jakie usługi świadczył. Nie zapominaj jednak o pewnej bardzo ważnej kwestii, którą większość spycha na dalszy plan lub podejmuje co do niej pochopną decyzję. Chodzi tutaj o decyzję dotyczącą wyboru formy prawnej w jakiej będziesz prowadził swoją działalność gospodarczą, a więc decyzję, która znacznie ułatwi lub bardzo utrudni prowadzenie Twoich przyszłych interesów.  Jak zatem wybrać odpowiednią dla Ciebie formę prawną i założyć własną firmę, spółkę jawną lub z ograniczoną odpowiedzialnością? Jak są plusy i minusy jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki cywilnej i spółek kodeksu handlowego?  W tym i kolejnych artykułach, poświęconych każdej z dopuszczalnych w Polsce form prowadzenia działalności, postaram się odpowiedzieć nie tylko na powyższe pytania, ale i przybliżyć prawa i obowiązki związane z danym wyborem.

                Kodeks spółek handlowych  uznaje spółkę komandytową za spółkę osobową i reguluje przepisy jej dotyczące w art. 102-124 KSH. Spółka ta, posiada jednak szczególny, tak zwany „osobowo-kapitałowy” charakter. Jej istnienie, uzależnione jest bowiem od występowania przynajmniej dwóch wspólników, z których jeden jest „komandytariuszem”, a drugi „komplementariuszem”.  I tak, ten pierwszy zachowuje się tak jak wspólnik spółki kapitałowej, a drugi jak wspólnik spółki osobowej. Przyjmuje się, że występują trzy modele spółki komandytowej, różniące się między sobą stopniem zaangażowania komandytariusza w sprawy spółki. Są to więc modele: klasyczny (kodeksowy), dynamiczny oraz pośredni. Model klasyczny, charakteryzuje się ograniczeniem praw komandytariusza jedynie do możliwości wykonywania kontroli nad spółką, co w efekcie skutkuje dopuszczalnością prowadzenia przez niego działalności konkurencyjnej. W modelu dynamicznym natomiast, komandytariusz, poprzez przyznanie mu prawa do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania,  w dużym stopniu jest zaangażowany w jej sprawy. Jest to oczywiście równoznaczne z zakazem działalności konkurencyjnej wobec spółki. Model pośredni, stanowi z kolei pewną równowagę pomiędzy dwoma skrajnymi modelami – dynamicznym i kapitałowym.

                Wracając jednak do ogólnej definicji, spółka komandytowa to spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, charakteryzująca się tym, że co najmniej jeden ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz). Innymi słowy, komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, a komandytariusz tylko do wysokości sumy komandytowej. Kwota ta, określana jest w umowie spółki i zostaje uwidoczniona w rejestrze przedsiębiorców.  

Liczba komandytariuszy oraz komplementariuszy jest dowolna. Warto jednak wiedzieć, iż wystąpienie ze spółki wszystkich komandytariuszy  oznacza jej faktyczne przekształcenie w spółkę jawną, a wystąpienie wszystkich kompelmentariuszy powoduje jej rozwiązanie i likwidację.  Wspólnikami spółki komandytowej mogą być osoby fizyczne, prawne oraz ułomna osoba prawna, która we własnym imieniu może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, np. jakakolwiek inna osobowa spółka handlowa.  Umowa spółki powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego, a sama spółka wpisana do rejestru przedsiębiorców. Warto zaznaczyć, że dopiero  z chwilą wpisu do rejestru spółka komandytowa powstaje. 

Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego komplementariusza oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”, dopuszczalne  jest oczywiście stosowanie skrótu „sp. k.”. Jeżeli jednak komplementariuszem jest osoba prawna, to firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie nazwy (firmy) tej osoby prawnej, co oczywiście nie wyklucza zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Należy jednak uważać, bowiem zamieszczenie w firmie spółki nazwiska komandytariusza powoduje, że będzie on odpowiadał wobec osób trzecich za zobowiązania spółki tak jak komplementariusz, a więc całym swoim majątkiem.

Jeśli chodzi o prowadzenie spraw spółki i jej reprezentację, to obowiązki te spoczywają na komplementariuszach.  Komandytariusz, zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia jej spraw, a jeśli chodzi o reprezentację, to może on wykonywać to prawo jako pełnomocnik. Warto pamiętać, że  w przypadku gdy komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa (jak również gdy tego umocowania nie posiada lub przekroczy jego zakres), to odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia.

                Podsumowując, do najważniejszych zalet spółki komandytowej należy  ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za jej zobowiązania tylko do wysokości sumy komandytowej, brak określonych wymagań co do jej wysokości oraz  fakt, iż komandytariusze mogą działać w imieniu spółki jako pełnomocnicy.  Wadami są natomiast związana z dużymi kosztami konieczność prowadzenia pełnej księgowości,  brak osobowości prawnej oraz sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego.

Karol Obrębski – prawnik Internetowego Serwisu Prawnego PrawoDlaKazdego.pl (www.prawodlakazdego.pl) zajmującego się stałą obsługą prawną osób fizycznych i prawnych, egzekucją wierzytelności oraz sporządzaniem opinii prawnych, dokumentów oraz pism procesowych.