Alimenty od rodzeństwa.

Wbrew potocznemu mniemaniu, obowiązek alimentacyjny nie dotyczy tylko relacji rodzice-dziecko, byli małżonkowie, ale jest szerszy. Do świadczeń alimentacyjnych może być również zobowiązane rodzeństwo. Rodzeństwem są krewni w linii bocznej w stopniu drugim. W grę wchodzi również rodzeństwo przyrodnie (czyli mające tylko jednego, wspólnego rodzica). 

Zobowiązanie alimentacyjne rodzeństwa powstaje jednak w ostatniej kolejności, czyli po małżonku, krewnych w linii prostej często również po powinowatych.

Zgodnie z art. 134 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego k.r.o.w stosunku do rodzeństwa zobowiązany może uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.

Na gruncie komentowanego przepisu powstają jednak dwa problemy związane z posłużeniem się przez ustawodawcę zwrotami, które nie zostały zdefiniowane. Podlegają on zatem każdorazowej ocenie sądu. Jak słusznie zauważa sie w doktrynie, ocena ewentualnego uszczerbku musi „uwzględniać nie tylko aktualny stan majątkowy zobowiązanego i jego możliwości płatnicze, ale także prognozy w tym względzie na najbliższą przyszłość, np. w kwestii zarobkowania, stanu rodzinnego, zamierzonych wydatków” (Domińczyk Tomasz, komentarz elektroniczny LexPolonica). By móc się powołać się na w/w okoliczność nie wystarczy wskazać na samą niedogodność z tytułu łożenia na rodzeństwo. Sąd może uznać, że przytoczona podstawa do uchylenia się od świadczeń alimentacyjnych jest niewystarczająca.

Kolejny problem pojawia się w związku z użyciem stwierdzenia najbliższa rodzina. W doktrynie powstał spór kogo zaliczyć do najbliższej rodziny, zdaniem części autorów określeniem tym obejmowano rodzinę w znaczeniu szerszym, a więc uwzględnianio wszystkich krewnych w linii prostej. Dominuje jednak pogląd przeciwny, zgodnie z którym najbliższą rodziną są „małżonek i dzieci zobowiązanego, a także inne osoby należące wraz z nim do wspólnego gospodarstwa domowego, jak również te osoby niemieszkające z osobą zobowiązaną, w stosunku do których ma on już ustalone zobowiązania alimentacyjne (na przykład rodzice)” (Komentarz elektroniczny lex do art.134 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, pod red. Henryka Doleckiego).

Maksymilian Szeląg-Dylewski, PrawoDlaKazdego.pl