Apelacja i odpowiedź na apelację w postępowaniu cywilnym.

Trzeba pamiętać, że wygrany proces w sądzie nie zawsze oznacza koniec wszelkich problemów związanych z przedmiotową sprawą. W szczególności należy mieć na uwadze, że wydany wyrok nie jest jeszcze prawomocny.

Zgodnie z art. 363 § 1 k.p.c., orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Podstawowym środkiem odwoławczym jaki przewiduje polska procedura cywilna jest apelacja, która przysługuje od wyroku sądu I instancji oraz w postępowaniu nieprocesowym od postanowień sądu I instancji orzekających co do istoty sprawy.

Apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok w terminie 2-tygodniowym od doręczania stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Jeżeli strona nie żądała uzasadnienia wyroku w terminie tygodnia od ogłoszenia wyroku, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia. W praktyce oznacza to, że wyrok uprawomocni się najwcześniej z upływem 3 tygodni, pod warunkiem, że żadna ze stron nie wniosła o jego uzasadnienie i nie złożyła apelacji. Jeśli strona niezadowolona z orzeczenia wniosła w terminie tygodnia wniosek o uzasadnienie wyroku, sąd ma dwa tygodnie na sporządzenie pisemnego uzasadnienia. Gdy zaś taki wyrok wraz z uzasadnieniem zostanie prawidłowo doręczony strona może zdecydować się na jego zaskarżenie poprzez wniesienie apelacji.

Apelacja rozpatrywana jest przez sąd II instancji, czyli dla orzeczeń sądu rejonowego przez sąd okręgowy, a dla orzeczeń sądu okręgowego przez sąd apelacyjny. Jednocześnie wnosi się ją do sądu, który wydał zaskarżony wyrok. Taki sąd I Instancji może odrzucić apelację na posiedzeniu niejawnym z tego powodu, że została wniesiona po terminie, nie została opłacona, jest z innych powodów niedopuszczalna lub jeżeli pomimo wezwania do usunięcia braków formalnych,  braki te nie zostały usunięte. Jeśli jednak takie przesłanki nie zachodzą, sąd doręcza taką apelacje stronie przeciwnej a następnie przedstawia akta sprawy sądowi II instancji.

Zgodnie z art. 372 k.p.c. strona przeciwna może w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia apelacji wnieść odpowiedź na apelację wprost do sądu II Instancji.

Wniesienie odpowiedzi na apelację nie jest obowiązkowe, jest jednak uprawnieniem z którego warto skorzystać. Jest to bowiem możliwość, aby dodatkowo bronić przed sądem już wydanego i często korzystnego dla strony orzeczenia. W treści takiej odpowiedzi strona powinna zawrzeć zatem stanowisko wobec apelacji, a w szczególności może sprecyzować, czy domaga się odrzucenia lub oddalenia takiej apelacji i w jakim zakresie (tj. czy w całości, czy w części), może ustosunkować się do zarzutów apelacyjnych, jak również podnieść własne zarzuty wobec samej apelacji. W odpowiedzi na apelację można ująć także wnioski o zwolnienie z kosztów sądowych, ustanowienie pełnomocnika z urzędu oraz o zasądzenie kosztów sądowych. Co jednak istotne, jeśli samemu nie wniosło się apelacji nie można wnosić o zmianę lub uchylenie niezaskarżonego wyroku.

Odpowiedź na apelacje winna także odpowiadać wymaganiom formalnym pisma procesowego określonym w art. 126 k.p.c. oraz być złożona w przewidzianym terminie. Dobrze więc skorzystać z pomocy profesjonalnego prawnika. Uchybienie temu terminowi, powoduje niedoręczenie odpowiedzi na apelacje stronie skarżącej i pominięcie zawartych w niej twierdzeń. Strona nie wnosząca odpowiedzi, albo która wniosła odpowiedź z naruszeniem 2-tygodniowego terminu na jej wniesienie, może podnosić także swoje zarzuty i twierdzenie w toku samej rozprawy apelacyjnej, jednakże z wielu powodów lepiej jest wyartykułować swoje stanowisko już przed rozprawą i ułatwić w ten sposób rozpatrywanie sprawy sądowi II instancji.

Piotr Bryndal