Co wpływa na obniżenie zasądzonych alimentów?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ustawodawca reguluje więc sytuację, w których zobowiązany prawomocnym wyrokiem lub na mocy ugody do płacenia alimentów może żądać ich zmiany. W związku z powyższym, w pierwszej kolejności w toku postępowania dowodowego sąd bada czy po wyroku zasądzającym alimenty zaszła zmiana stosunków, która będzie uzasadniała zmniejszenie wysokości świadczeń majątkowych na rzecz uprawnionego. 

Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, lub gdy zmniejszyły się potrzeby uprawnionego. W postępowaniu sąd dokonuje oceny czy istniejące warunki i okoliczności mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego.

Warto podkreślić,  że ustalenie możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentacji ma często charakter hipotetyczny, co oznacza, że sąd nie będzie kierował się zawsze zarobkami aktualnie osiąganymi przez zobowiązanego, ale weźmie pod uwagę zdolność do uzyskania wyższego wynagrodzenia, czyli możliwość podjęcia zatrudnienia na lepszych warunkach, młody wiek, kwalifikacje zawodowe, sytuację zdrowotną, oraz warunki panujące na rynku pracy.  Pod uwagę brane jest również nastawienie zobowiązanego do obowiązków rodzinnych, jego aktywność w poszukiwaniu pracy. Brak możliwości zarobkowych ze względu na niedołęstwo życiowe nie jest okolicznością powodującą obniżenie zasądzonych alimentów.

Sytuacją w której zobowiązany nie jest w stanie płacić zasądzonych alimentów jest również fakt odbywania kary pozbawienia wolności w warunkach uniemożliwiających zatrudnienie. W pewnych okolicznościach sąd może nie uwzględnić zmiany niekorzystnej dla możliwości zarobkowych zobowiązanego, jaką spowodowało umieszczenie go w zakładzie karnym. Dzieje się tak przede wszystkim w przypadku kiedy zobowiązany lekceważy swój obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny i dopuszcza się przestępstw z błahego powodu. Inaczej sąd oceniał będzie sprawców przestępstw nieumyślnych a inaczej sprawców przestępstw chuligańskich, czy skierowanych przeciwko rodzinie.

Łukasz Więckowicz