Kiedy wierzyciel może skorzystać z wykonania zastępczego?

W jaki sposób chronić się przed zwłoką dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia? W dzisiejszych czasach tematyka niewykonania zobowiązania przez dłużnika jest dość powszechna a ratunkiem dla wierzyciela są przepisy Kodeksu cywilnego w których zawarte zostało rozwiązanie dla niniejszego problemu.

Zgodnie z art. 480 Kodeksu cywilnego (dalej jako „k.c.”), w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika. Jeżeli świadczenie polega na zaniechaniu, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do usunięcia na koszt dłużnika wszystkiego, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił. W wypadkach nagłych wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, wykonać bez upoważnienia sądu czynność na koszt dłużnika lub usunąć na jego koszt to, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił.

Istotnym jest, że dokonanie czynności na koszt dłużnika może nastąpić tylko za uprzednią zgodą sądu. Ustawodawca kierował się tu przede wszystkim ochroną pozycji dłużnika w stosunku prawnym z którego wynika czynność, do której ma upoważnić wierzyciela sąd. Ochrona ta polega na tym, że jeżeli wykonanie zastępcze doprowadziłoby do podjęcia przez wierzyciela nieuzasadnionych i nadmiernie obciążających osobę dłużnika czynności, to do upoważnienia takiego nie dojdzie.

W związku z powyższym, konieczne jest wniesienie do właściwego sądu powództwa o ukształtowanie prawa. W razie zasadności powództwa sąd wyda wyrok, stanowiący podstawę prawną do przeprowadzenia zastępczego wykonania danego świadczenia.

Należy pamiętać, że wykonanie zastępcze będzie możliwe tylko w przypadku zwłoki dłużnika a nie w przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia czy też niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Pomocnym dla wierzyciela jest  również art. 479 k.c., który stanowi, że jeżeli przedmiotem świadczenia jest określona ilość rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, wierzyciel może w razie zwłoki dłużnika nabyć na jego koszt taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku albo żądać od dłużnika zapłaty ich wartości, zachowując w obu wypadkach roszczenie o naprawienie szkody wynikłej ze zwłoki. Powołany przepis dotyczy sytuacji dostawy rzeczy określonych co do gatunku. Wierzyciel może zrezygnować z roszczenia o wykonanie świadczenia i nabyć na koszt dłużnika taką samą ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku lub żądać od dłużnika zapłaty równowartości tych rzeczy, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody sądu. 

PrawoDlaKazdego.pl