Kilka słów o sąsiedzkich płotach.

Zgodnie z art. 154 1 Kodeksu cywilnego (k.c.) domniemywa się, że mury, płoty i inne urządzenia podobne, które znajdują się na granicy gruntów sąsiadujących, służą do wspólnego użytku sąsiadów. Jest to domniemanie wzruszalne. Można przeprowadzić dowód, że urządzenie znajduje się nie na granicy a na terenie jednej z nieruchomości.

Na tle urządzeń granicznych może powstać szereg sąsiedzkich sporów, zwłaszcza w kwestii naprawy tych urządzeń. Zgodnie z § 2 art. 154 k.c. korzystający z wymienionych urządzeń obowiązani są ponosić wspólnie koszty ich utrzymania. Udział w kosztach wynika właśnie z faktu wspólnego korzystania z danego urządzenia.  Ustawodawca nie sprecyzował w oparciu o jakie zasady sąsiedzi mają rozliczać koszty. Przyjąć jednak należy, że koszty te obciążają sąsiadów w częściach równych. Obowiązek uczestnictwa w kosztach nie obejmuje wybudowania nowego urządzenia (taki pogląd został wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2002 r., II CZP75/01, OSN 2002, nr 10, poz. 121). Zdaniem SN „takie rozumienie omawianego pojęcia oznacza, że granice powinności sąsiedzkiej w ramach omawianego przepisu wyznacza cel w postaci utrzymania urządzenia w istniejącym, nie pogorszonym stanie, w którym spełnia ono i zachowuje funkcję, jaką jest możliwość korzystania z niego przez sąsiadów. Obowiązek ten dotyczy urządzeń już istniejących i nie obejmuje kosztów ich wykonania”. Orzeczenie to spotkało się z dwoma glosami: jedną aprobującą i drugą krytyczną. Osobiście przychylam się do glosy krytycznej Michała Bieńka, w której glosator skrytykował zbytnie przywiązanie SN do wykładni językowej.

Jeżeli sąsiad uchyla się od ponoszenia kosztów utrzymania omawianego urządzenia możliwa jest droga sądowa.

Maksymilian Szeląg-Dylewski