Szukasz Porady?
Stała obsługa firm
Kancelaria w galerii
Komu przysługuje uprawnienie do zachowku?
Możliwość dowolnego dysponowania majątkiem za życia, na przykład w formie darowizny czy też w ramach swobody testowania, może prowadzić do powstania krzywdzących dla członków rodziny rozwiązań prawnych w zakresie otrzymanego po spadkodawcy spadku. Stąd ten, istnieje pogląd w doktrynie prawa, o moralnym charakterze obowiązku wspierania rodziny; w tym też korzyści z tytułu spadkobrania. Ustawodawca celem ochrony członków rodziny przed niedopełnieniem wyżej wymienionego obowiązku, wprowadził niezależną od woli wyrażonej przed spadkodawcę instytucję zachowku, która w założeniu ma chronić najbliższych członków rodziny i zapewnić im tym samym, udział w majątku spadkowym.
Ustawa Kodeks Cywilny wyraźnie wskazuje na katalog osób uprawnionych do zachowku. I tak, są to wszyscy spadkobiercy, powołani do spadku z ustawy w I grupie – małżonek i zstępni spadkodawcy, czyli dzieci, a gdy któreś z dzieci nie dożyło otwarcia spadku - jego dzieci, czyli wnuki spadkodawcy oraz - spośród spadkobierców, którzy są powołani z ustawy w II grupie - małżonek i rodzice spadkodawcy.
Dalej, ustawodawca wprowadził katalog osób które nie są uprawnione z tytułu zachowku, a są to kolejno: rodzeństwo i zstępni rodzeństwa, dziadkowie spadkodawcy i ich zstępni, oraz dzieci małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku. Prawo do zachowku nie przysługuje również gminie ostatniego miejsca zamieszkania oraz Skarbowi Państwa.
Należy zaznaczyć, iż Ustawodawca w ramach powyższych regulacji pominął jako uprawnionych z tytułu zachowku, osoby pozostające ze spadkodawcą w stosunku przysposobienia. Dziedziczą one z ustawy na takich samych zasadach, jak krewni w linii prostej. Przyjmuje się jednak, że osoba przysposobiona przez spadkodawcę ma prawo do zachowku tak, jakby była jego dzieckiem, zaś osoba, która przysposobiła spadkodawcę - tak, jakby była jego rodzicem. W rezultacie - prawa do zachowku po swoich rodzicach naturalnych nie mają dzieci przysposobione przez inną osobę w sposób całkowity i pełny a prawa do zachowku po dzieciach przysposobionych przez inną osobę nie maja ich rodzice naturalni. Ponieważ jednak osoby przysposobione w sposób niepełny mogą dziedziczyć po swoich rodzicach naturalnych - należy przyjąć, że mają również prawo do zachowku po nich.
Wymienione wyżej osoby, mają prawo do zachowku, jeżeli spełniają określoną ustawowo przesłankę „powołania do spadku z ustawy”. Oznacza to, ustalenie prawa do zachowku następuję m.in. z wykluczeniem osób które nie mogą lub nie chcą dziedziczyć.
Należy również podkreślić, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, powołanie do spadku z ustawy nie pozbawia spadkobiercy prawa do zachowku, jeżeli należy do kręgu osób uprawnionych, o których mowa wyżej.
Łukasz Więckowicz
Szukasz porady prawnej?
Chcesz zlecić naszym prawnikom przygotowanie pisma lub prowadzenie sprawy?
Zobacz, jak wygląda nasza "Modelowa opinia prawna" i skorzystaj z formularza poniżej - wycena pytania zawsze jest bezpłatna.
Pracownicy PrawoDlaKazdego.pl pozostają do dyspozycji także w naszej Kancelarii, znajdującej się w Krakowie przy ulicy Lea 202A. Zadzwoń pod numer 609-709-999 i umów się na rozmowę z prawnikiem - zapraszamy na spotkanie.