Kontrola pracownika na zwolnieniu chorobowym

W przypadku przypuszczenia, że pracownik wykorzystuje zwolnienie chorobowe niezgodnie z jego celem, jest on uprawniony do zainicjowania kontroli ZUS, a w uzasadnionych wypadkach do przeprowadzenia jej samodzielnie. Prawo do przeprowadzenia kontroli przez pracodawcę dotyczy tych płatników składek, którzy zgłosili do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 pracowników. Gdy liczba zatrudnionych jest mniejsza, pracodawca może jedynie skierować wniosek do ZUS-u o wszczęcie kontroli. Zgodnie z par. 5, rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby polega na ustaleniu, czy ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy nie wykonuje pracy zarobkowej lub czy nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem. Z par. 7 wynika, że kontrola powinna być stosowana w miarę potrzeby bez ustalania z góry stałych jej terminów, a nasilana szczególnie w okresach, w których występuje zwiększona absencja z powodu choroby. Z zaleceń ZUS wynika, że w szczególności zaleca się kontrolę pracowników, którzy korzystają często z krótkotrwałych zwolnień lekarskich od pracy lub uzyskują kolejne zaświadczenia lekarskie od różnych lekarzy.

W przypadku gdy prawo do przeprowadzenia kontroli przysługuje samemu pracodawcy, może on zlecić dokonanie kontroli innemu pracownikowi. Upoważnienie do przeprowadzenia takiej kontroli stanowi załącznik do rozporządzenia MPiPS z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Kontrolę można przeprowadzić w miejscu zamieszkania, pobytu czy nawet miejscu, w którym prowadzi on działalność. Jeśli stwierdzona zostanie nieobecność chorego powinno się przeprowadzić kolejną kontrolę, bowiem nieobecność nie uzasadnia jeszcze stwierdzenia nadużycia zwolnienia. Nadto należy umożliwić pracownikowi wyjaśnienie owej nieobecności w wyznaczonym terminie. Dopiero brak odpowiedzi może być podstawą do wnioskowania o nadużyciu. Należy pamiętać o sporządzeniu protokołu z kontroli.

Pracodawca, który nie posiada uprawnień do przeprowadzenia samodzielnej kontroli powinien złożyć wniosek do ZUS o przeprowadzenie kontroli. Kontrola ZUS będzie ograniczona do prawidłowości wykorzystywania przez pracownika zwolnienia lekarskiego w okresie, za który przysługuje mu zasiłek chorobowy. ZUS informuje pracodawcę o wyniku postępowania.

Weronika Komsta