Korzystanie z niezarejestrowanego wynalazku

Zgodnie z art. 8 ustawy prawo do uzyskania patentu przysługuje na zasadach określonych w ustawie twórcy wynalazku. Jednakże istnieje szereg rozwiązań prawnych, które stwarzają osobom innym niż twórca możliwość korzystania z wynalazku, także na wyłączność. 

W przypadku gdy patent nie został jeszcze zarejestrowany przez jego twórcę w Urzędzie Patentowym, istnieje możliwość dokonania tego przez osobę trzecią. Należy jednak założyć, że nie jest możliwe, aby przy tym pominąć twórcę, które zgodnie ze wspomnianym już art. 8 PWP ma prawo do wynagrodzenia oraz wymieniania go jako twórcy w opisach, rejestrach oraz w innych dokumentach i publikacjach. Prawo do przeniesienia prawa do zarejestrowania wynalazku wynika m.in. z zasady zbywalności prawa do uzyskania patentu wyrażonej w art. 12 PWP. Możliwość ta jest również następstwem art. 20 PWP stanowiącego, iż twórca wynalazku uprawniony do uzyskania patentu może przenieść to prawo nieodpłatnie (np. darowizna) lub za uzgodnioną zapłatą (umowa sprzedaży, zamiany, wniesienie jako wkład do spółki). Nieodpłatność musi zostać wyraźnie zastrzeżona z uwagi na treść art. 22 PWP, który stanowi, że jeśli strony nie postanowiły inaczej, należy uznać, iż twórcy przysługuje wynagrodzenie. Procedura rejestracyjna przebiega w tym przypadku normalnym trybem, przy założeniu, że zgłoszenie wynalazku przez osobę niebędącą twórcą powinno zawierać wskazanie twórcy oraz postawę swego prawa do uzyskania patentu, którą powinna być w tym przypadku umowa cywilnoprawna zawarta pod rygorem nieważności w formie pisemnej. Urząd Patentowy nie jest kompetentny do badania prawdziwości tego oświadczenia, może on jednak zwrócić wniosek jeśli postawa ta nie zostanie wskazana.

Procedura rejestracyjna nie jest warunkiem koniecznym do korzystania z wynalazku nawet w przypadku gdy twórca nie zamierza jej przeprowadzić. Przytoczony wyżej art. 20 PWP stanowi, iż twórca wynalazku może przekazać przedsiębiorcy wynalazek do korzystania. Możliwość ta jest dużym ułatwieniem w stosunku do pierwszego rozwiązania ze względu na uniknięcie skomplikowanej procedury rejestracyjnej. Rozwiązanie to ma charakter licencyjny i wywołuje jedynie skutek zobowiązujący, a co za tym idzie nie powoduje przejścia uprawnień przysługujących twórcy na przedsiębiorcę. Umowa przekazująca wynalazek do korzystania jest umową nienazwaną, której dopuszczalność zawarcia wynika również z zasady swobody umów. Rygor formy pisemnej obejmuje jedynie zbycie prawa, ale dla celów dowodowych wskazane jest zachowanie formy pisemnej. 

Z uwagi na wspomnianą już cechę zbywalności prawa do wynalazku, może ono być przedmiotem nie tylko umów odpłatnych o skutku rozporządzającym czy umów nieodpłatnych, ale również go przedmiotem czynności obligacyjnych nazwanych takich jak umowa dzierżawy – także przed zgłoszeniem go UP. Nadto prawo to może stanowić wkład do spółki czy być przedmiotem zastawu.

Zbywalność prawa do wynalazku daje na zasadzie swobody umów możliwości do rozporządzania prawem, a także do umożliwienia korzystania z niego przez osoby inne niż twórca , nawet gdy ten nie dokonuje zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. W zależności od celu przedsiębiorcy należy odpowiednio dokonać rejestracji lub podpisać umowę umożliwiającą przedsiębiorcy korzystanie z wynalazku.

Weronika Komsta