Majątek osobisty małżonka.

Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje ustawowy ustrój wspólności majątkowej, jeśli tylko nie zawierali oni majątkowej umowy małżeńskiej (tzw. intercyzy). Jednakże obok majątku wspólnego w małżeństwie funkcjonuje też, niejako równolegle, majątek osobisty każdego z małżonków.

Wspólny majątek małżonków gromadzony jest przez cały okres trwania małżeństwa i w pewnych sytuacjach ma on ścisły związek z majątkiem osobistym małżonków. Do majątku wspólnego należą m.in. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego czy kwoty składek zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ale także dochody z majątku osobistego każdego z małżonków. Zarząd tym majątkiem przysługuje obojgu małżonkom i każde z nich ma do niego równe prawa.

Natomiast majątek osobisty stanowią przede wszystkim te przedmioty, które małżonek nabył przed powstaniem wspólności majątkowej lub przed podpisaniem małżeńskiej umowy majątkowej. Dalej do majątku osobistego można zaliczyć:

- przedmioty majątkowe nabyte w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny z wyjątkiem sytuacji, gdzie spadkodawca lub darczyńca postanowią, że spadek, zapis lub darowizna dotyczą obojga małżonków;

- przedmioty służące do zaspokajania osobistych potrzeb małżonków (ubrania, kosmetyki, leki itd.);

- wszystkie przedmioty majątkowe służące małżonkowi do wykonywania zawodu (komputer, telefon, sprzęt specjalistyczny) pod warunkiem jednak, że zostały nabyte z środków finansowych pochodzących z majątku odrębnego małżonka;

- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość; taką rentę traktuje się bowiem jako dochód małżonka;

- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej; chodzi tu przede wszystkim o niepobrane jeszcze wynagrodzenie za pracę, ponieważ wynagrodzenie wypłacone zasila majątek wspólny;

- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej i inne prawa twórcy;

Do majątku osobistego małżonka należą też wszystkie przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.

Z samego faktu pozostawania w związku małżeńskim wywodzi się prawo drugiego małżonka do korzystania z mieszkania i przedmiotów urządzenia domowego wchodzących w skład majątku osobistego małżonka. O przynoszonych  przez ten majątek dochodach wspomniano już wyżej. Majątek osobisty nie może też służyć do zaspokajania długów obciążających drugiego małżonka, stąd wierzyciele nie mogą prowadzić z niego egzekucji, jeżeli zobowiązanie zaciągnął tylko drugi małżonek.

Problem, co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co w skład odrębnego pojawia się najczęściej w związku z dokonywaniem podziału majątku wspólnego. Dobrze jest więc zawczasu zadbać o posiadanie np. dokumentów potwierdzających przynależność danej rzeczy do majątku osobistego.

Paweł Chrząszcz