Odpowiedzialność za długi spadkowe.

Wiele osób żyje w mylnym przeświadczeniu, iż z dziedziczeniem wiąże się jedynie przysporzenie majątkowe. Pamiętać jednak należy, iż w skład spadku wchodzą nie tylko aktywa, ale i długi spadkodawcy. Dlatego też, ustawodawca przewidział sześciomiesięczny termin na zastanowienie się czy rzeczywiście chcemy przyjąć spadek po danej osobie, a przede wszystkim jak kształtowała się sytuacja majątkowa zmarłego. Jeżeli uznamy, że spadek zawiera jedynie długi, należy w ciągu wskazanych sześciu miesięcy odrzucić spadek lub przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza, gdyż po tym terminie następuje przyjęcie spadku wprost.

Zasadniczo długi obciążają wszystkich spadkobierców. Wyjątkiem od tej zasady są zobowiązania, które zaspokoić mógł jedynie osobiście spadkodawca. Najlepszym przykładem takiego zobowiązania jest umowa o dzieło zawarta z artystą-malarzem. Nie można przecież wymagać od jego spadkobierców, aby namalowali niedokończony w skutek śmierci obraz.

Jednocześnie kolejną możliwością zabezpieczania się spadkobierców przed długami jest przyjęcie spadku z tak zwanym dobrodziejstwem inwentarza. Mimo, iż generuje to dodatkowe koszty związane z dokonaniem spisu majątku przez komornika, to zabezpiecza odpowiedzialność spadkobiercy do wysokości wartości spadku. Ochrona w takim wypadku nie obejmuje jednak spadkodawców, którym udowodnione zostanie, że celowo zaniżyli wartość wskazanych aktywów lub zawyżyli wartość długów.

Warto również wspomnieć, iż odpowiedzialność za długi spadkowe kształtuje się różnie w zależności czy doszło już do działu spadku, a nawet jego przyjęcia.

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia, czyli z chwilą śmierci spadkodawcy, z mocy prawa. Nabycie to nie ma jeszcze charakteru ostatecznego - jak już wskazano, spadkobierca ma sześć miesięcy na jego odrzucenie. Ze względu na powyższe, ustawa przewiduje ograniczenie odpowiedzialności spadkobierców w tym okresie tylko do odpowiedzialności przedmiotami majątkowymi należącymi do spadku.

Natomiast już po przyjęciu spadku, a przed dokonaniem działu spadku, wszyscy spadkobiercy odpowiadają solidarnie za długi spadkowe. Przy przyjęciu spadku wprost, spadkobiercy odpowiadają za długi spadkowe bez ograniczeń, całym swoim majątkiem. Wierzyciel może kierować swoje roszczenia do wybranego spadkobiercy i w ten sposób egzekwować całość długu.

W przypadku dokonania działu spadku przez spadkobierców, każdy z nich odpowiada proporcjonalnie do swojego udziału w masie spadku. Oznacza to, iż wierzyciel może zaspokoić swój dług od danego spadkobiercy jedynie w części mu przypadającej.

Ponadto warto wskazać, iż w skład długów spadkowych zawsze wchodzą: koszty pogrzebu (choć po części zaspokajane z tytułu zasiłku pogrzebowego) oraz koszty postępowania spadkowego.

Maciej Stępień