Osoba godna zaufania jako przedstawieciel skazanego.

Zgodnie z art. 42 Kodeksu karnego wykonawczego (k.k.w.) skazany może na piśmie ustanowić osobę godną zaufania jako swojego przedstawiciela. Osoba taka musi wyrazić na ro zgodę. Najczęściej osobami godnymi zaufania są pracownicy stowarzyszeń, fundacji, organizacji i instytucji, których celem działania jest realizacja zadań określonych w niniejszym rozdziale, jak również kościoły i inne związki wyznaniowe oraz osoby godne zaufania.

Instytucja osoby godnej zaufania w roli przedstawiciela została pozytywnie oceniona przez śp. Z. Hołdę, który zauważył, że osoba taka może być szczególnie potrzebna i pomocna w przypadku oskarżonych, którzy są pozbawieni wolności. Niestety, jak informuje K. Postulski „przedstawiciel skazanego należy do tych instytucji prawa karnego wykonawczego, wprowadzonych z dniem 1 września 1998 r., które nie przyjęły się w praktyce zarówno w postępowaniu przed sądem, jak i przy wykonywaniu orzeczeń przez inne organy” (K. Postulski, komentarz elektroniczny lex).

Osoba godna zaufania, która działa jako przedstawiciel skazanego może działać wyłącznie w jego interesie. Może składać wnioski, skargi i prośby do właściwych organów oraz instytucji, stowarzyszeń, fundacji, organizacji, kościołów i innych związków wyznaniowych. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu  z dnia 9 marca 2012 r. II AKzw 126/12 – osoba taka może zostać dopuszczona do udziału w postępowaniu przed sądem, ale tylko do obecności na posiedzeniu. Nie może ona natomiast wnosić zażalenia na zapadłe w I instancji postanowienie, bo nie jest obrońcą ani pełnomocnikiem.

Natomiast na mocy §  3 art. 42 k.k.w. prezes sądu, upoważniony sędzia, a w toku posiedzenia sąd, może na wniosek skazanego dopuścić do udziału w postępowaniu przed sądem przedstawiciela skazanego, o którym mowa w § 1.

Biorąc pod uwagę zakres uprawnień jakie posiada osoba godna zaufania, należy stwierdzić, że faktycznie dla wielu oskarżonych może to być instytucja niezwykle potrzebna. Zwłaszcza wtedy, gdy oskarżony nie posiada innych osób, które mogłyby go zastąpić w w/w czynnościach.

Maksymilian Szeląg-Dylewski