Prawne aspekty adopcji pełnej.

Zgodnie z artykułem 121 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, poprzez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi.  Na mocy takiego stosunku prawnego przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. Jednocześnie z chwilą adopcji (przysposobienia) ustają prawa i obowiązki przysposobionego wynikające z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również prawa i obowiązki tych krewnych względem niego. Skutki adopcji rozciągają się również na dzieci, wnuki oraz dalszych zstępnych osoby adoptowanej. 

Samo przysposobienie może nastąpić jedynie wobec osoby małoletniej ze względu na jej dobro (art. 114 k.r.o.), dodatkowo pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym musi występować odpowiednia różnica wieku.

Jak wskazano w przytoczonym przepisie dokonanie adopcji wywołuje doniosłe skutki prawne. Przede wszystkim całkowicie wygasa władza rodzicielska rodziców naturalnych nad osobą przysposobioną. Co więcej, zerwane zostają wszelkie więzi majątkowe adoptowanego dziecka z naturalnymi krewnymi. Jednocześnie adoptowany od chwili przysposobienia dziedziczy po krewnych ze swojej nowej (adopcyjnej) rodziny, tak jak i krewni z rodziny adopcyjnej dziedziczą po adoptowanym. Przeniesione są również na rzecz nowej rodziny wszelkie obowiązki alimentacyjne związane z osobą przysposobioną.

Ponadto, adoptowane dziecko otrzymuje nazwisko adoptującego, a jeżeli zostało adoptowane przez małżonków wspólnie - nazwisko, które noszą albo nosiłyby dzieci zrodzone z tego małżeństwa.

Samo przysposobienie następuje na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego na żądanie osoby podejmującej się adopcji (przysposabiającego). Ze wspólnym wnioskiem o przysposobienie mogą wystąpić jedynie małżonkowie. Istotną kwestią jest fakt, iż wobec przysposobienia dziecka, które ukończyło 13 lat wymagana jest jego zgoda na przysposobienie, a w przypadku dziecka młodszego sąd powinien przynajmniej wysłuchać jego zdania na ten temat.

Adopcja pełna może być rozwiązana jedynie w szczególnych przypadkach (np. ze względu na udowodnione znęcanie się nad adoptowanym dzieckiem). Rozwiązanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka. Orzekając o rozwiązaniu stosunku przysposobienia, sąd opiekuńczy może utrzymać jednak w mocy obowiązek alimentacyjny wobec adoptowanego dziecka. Z roszczeniem o rozwiązanie stosunku przysposobienia wystąpić może również prokurator.

Maciej Stępień