Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

W sytuacji dowiedzenia się o przysługującym spadku istnieją trzy możliwości: spadek można przyjąć wprost, przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzucić. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza pozwoli na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe do wysokości spadku. Zgodnie z tym, dług zostanie spłacony tylko do wysokości majątku jaki wchodził w skład spadku.

Termin na złożenie stosownego oświadczenia wynosi sześć miesięcy od momentu, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do spadku. Jeżeli spadkobierca do tego czasu nie złoży stosownego oświadczenia przyjmuje się, iż przyjął spadek w sposób prosty. Oświadczenie można złożyć u notariusza albo w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania lub pobytu na wyznaczonym do tego posiedzeniu. Zgodnie z kodeksem cywilnym, jeżeli choćby jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że pozostali spadkobiercy również przyjęli spadek w tej samej formie.

Niestety przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ma również swoje minusy. Wiąże się z dodatkowymi czynnościami prawnymi oraz kosztami. Jeżeli złożono oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a inwentarz nie był przedtem sporządzony, sąd wyda postanowienie o jego sporządzeniu. Spisu inwentarza dokonuje komornik sądowy. Szacuje on wartość przedmiotów i praw wchodzących do spadku oraz określa wartość zobowiązań go obciążających. Gdy ostatecznie policzy aktywa i pasywa spadku, prześle akta z dokumentacją do sądu, który zlecił mu dokonanie spisu inwentarza.

Koszt spisu inwentarza zależy od wielkości majątku spadkowego, który ma być szacowany, czyli w efekcie od liczby godzin pracy komornika. Wynagrodzenie komornika wynosi 10% wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę. Komornik, zanim przystąpi do pracy, powinien pobrać opłatę według przewidywanego czasu niezbędnego do jej wykonania. Ostateczne ustalenie wysokości opłaty nastąpi po zakończeniu wymienionych czynności. Dodatkowo komornik prowadzący spis inwentarza może korzystać z porad biegłych w stosunku do ustalenia wartości nieruchomości bądź szczególnie cennych rzeczy. W takim przypadku biegłemu również przysługuje wynagrodzenie. Ponadto do złożenia wniosek o sporządzenie spisu inwentarza pobiera się opłatę stałą w wysokości 50 zł.

Koszty spisu inwentarza ponosi osoba, która złożyła wniosek o jego sporządzenie. Jednak spadkobierca może ubiegać się o zwrot kosztów. Sąd zwolni stronę z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, jeżeli ta wykaże, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania własnego i rodziny.

Sąd ma dwa sposoby zaspokojenia należności z tytułu kosztów spisu inwentarza. Może pobrać odpowiednią sumę z pieniędzy spadkowych złożonych do depozytu sądowego lub z rachunku bankowego, w tym stanowiącego wkład oszczędnościowy spadkodawcy, po przedłożeniu bankowego dowodu oszczędności. Może także zarządzić sprzedaż odpowiedniej części ruchomego majątku spadkowego, określając sposób sprzedaży i zlecając to zadanie komornikowi.

Maciej Stępień