Przymusowe leczenie osoby uzależnionej od alkoholu

Na podstawie art. 26 ust. 1 w związku z art. 24 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi sąd może zobowiązać osobę uzależnioną od alkoholu do poddania się leczeniu w stacjonarnym albo niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego. Konieczną przesłanką nałożenia obowiązku leczenia jest pozostające w związku z nadużywaniem alkoholu, powodowanie rozkładu życia rodzinnego, demoralizacja małoletnich, uchylanie się od pracy albo systematyczne zakłócanie porządku i spokoju publicznego. Przesłanki te muszą występować w chwili orzekania o obowiązku poddania się leczeniu. W szczególności nie można zastosować tego środka jeśli nastąpił już całkowity rozkład  życia rodzinnego, np. w związku z rozwodem.

Z wnioskiem o orzeczenie obowiązku poddania się leczeniu może wystąpić tylko gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokurator. Nie ma takiego uprawnienia osoba zainteresowana skierowaniem uzależnionego na przymusowe leczenie odwykowe, na przykład członek jego rodziny. Taka osoba może jednak zwrócić się w tej sprawie do właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby, która ma być poddana leczeniu, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokuratora.

Orzeczenie o obowiązku poddania się leczeniu zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku.

W przypadku orzeczenia przez sąd obowiązku  poddania się leczeniu odwykowemu, sąd wzywa osobę zobowiązaną do stawienia się w oznaczonym dniu do wskazanego zakładu leczenia odwykowego. W wypadku gdy dana osoba uchyla się od wykonania tego obowiązku, sąd zarządza przymusowe doprowadzenia przez Policję.

Sąd może również, na czas trwania obowiązku poddania się leczeniu, ustanowić nadzór kuratora. Osoba będąca pod nadzorem ma obowiązek stawiania się na wezwanie sądu lub kuratora i wykonywania ich poleceń związanych z realizacją obowiązku leczenia.

Zgodnie z uchwała Sądu Najwyższego z 22.6.1984 r., III CZP 17/84, orzeczenie sądu nakładające na osobę uzależnioną od alkoholu obowiązek poddania się leczeniu w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego pociąga za sobą obowiązek pozostawania tej osoby w takim zakładzie przez okres nie dłuższy niż trzy miesiące. Taki termin maksymalny przewiduje w szczególności regulamin stacjonarnego zakładu lecznictwa odwykowego, który stanowi, że okres pobytu w oddziale odwykowym nie powinien przekraczać trzech miesięcy. Na wniosek kuratora, zakładu leczącego, a także prokuratora  (na podstawie art. 7 kodeksu postępowania cywilnego) orzeczenie sądu może być zmienione w zakresie rodzaju zakładu leczenia odwykowego, czyli z niestacjonarnego na stacjonarny lub odwrotnie.

Obowiązek poddania się leczeniu trwa tak długo, jak jest to potrzebne do osiągnięcia celu leczenia, jednak nie dłużej niż dwa lata od uprawomocnienia się orzeczenia. O ustaniu obowiązku przed upływem dwuletniego terminu orzeka sąd na wniosek osoby zobowiązanej, zakładu leczącego, kuratora, prokuratora lub z urzędu.

Dagmara Rolska