Przysposobienie dziecka - jakie warunki trzeba spełnić?

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, przysposobić można osobę małoletnią, ale tylko dla jej dobra. KRO stawia przed osobami, które chcą przysposobić dziecko liczne wymagania. Przede wszystkim, zgodnie z art. 114[1] KRO, ,,przysposobić może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, jeżeli jej kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego oraz posiada opinię kwalifikacyjną oraz świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny, o którym mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, chyba że obowiązek ten jej nie dotyczy.” Wymaganie posiadania przez przysposabiającego pełnej zdolności do czynności prawnych wynika z tego, że stanowi ona przesłankę sprawowania władzy rodzicielskiej (art. 94 KRO).  Sprawdzenie przez sąd opiekuńczy kwalifikacji osobistych przysposabiającego następuje poprzez ustalenie jego poziomu umysłowego, moralnego, wyrobienia obywatelskiego, zdolności wychowawczych. Ogólnie można powiedzieć, że są to cechy dające gwarancje należytego troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. Kwestie zwolnienia od obowiązku uzyskania świadectwa ukończenia szkolenia organizowanego przez środek adopcyjny reguluje ustawa z dnia  9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W art. 172 wskazano, że obowiązek ten nie dotyczy kandydatów do przysposobienia: spokrewnionych albo spowinowaconych z dzieckiem lub którzy wcześniej przysposobili rodzeństwo dziecka, lub sprawujących nad dzieckiem rodzinną pieczę zastępczą, z wyjątkiem osób lub małżonków, niespełniających warunków dotyczących rodzin zastępczych w zakresie niezbędnych szkoleń, którym sąd powierzył tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie art. 109 § 2 pkt 5 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Mając na uwadze powyższe, na przykład ojczym dziecka nie musi posiadać świadectwa ukończenia szkolenia. 

W § 2 art. 114 [1] KRO wskazano ponadto, że pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym powinna istnieć odpowiednia różnica wieku. Pojęcie „odpowiednia” nie zostało zdefiniowane, a Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje w tym zakresie sztywnych granic i nie określa różnicy wieku konkretną liczbą lat. Nie znaczy to jednak dowolności w tym względzie. Obowiązują pewne kryteria, pozwalające na określenie różnicy wieku, jaka powinna być zachowana. W doktrynie i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że odpowiednia różnica wieku - to minimum 15 lat. Nie jest to jednak różnica bezwzględnie obowiązująca. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 22 czerwca 1972 r. (sygn.: III CRN 133/72 ) stwierdził, że w sytuacji, gdy przysposabiający ma 27 lat i jest mężem matki dziecka przysposabianego, gdy je wychowuje, a dobro dziecka przemawia za przysposobieniem, to różnica 13 lat nie może stanowić przeszkody do przysposobienia. Należy zaznaczyć, że przesłanka odpowiedniej różnicy wieku między przysposabiającym a przysposobionym podlega ocenie na tle zindywidualizowanych okoliczności danej sprawy. 

Ewelina Dąbrowska