Różnica między zbrodnią i występkiem.

Polska ustawa karna dzieli  przestępstwa na zbrodnie oraz występki. Jak jednak szczegółowo odróżnić z jakiego rodzaju przestępstwem mamy do czynienia?

Zgodnie z art. 7 Kodeksu Karnego, zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc. Ponadto zbrodnie można popełnić wyłącznie umyślnie, natomiast występek może być popełniony zarówno umyślnie jak i  nieumyślnie.

Skupiając się na skonkretyzowanej wykładni omawianego przepisu wskazać należy, iż główną przesłanką kwalifikującą dane przestępstwo jest jego ciężar gatunkowy, a wiec stopień szkodliwości społecznej czynu zabronionego, który bezpośrednio wpływa na dolne zagrożenie  karą. Jak wskazuje pogląd czołowych przedstawicieli doktryny: „kryterium podziału przestępstw na zbrodnie i występki stanowi kara grożąca (a nie wymierzona) za popełnienie tego czynu, określona w sankcji przepisu ustawy karnej. Nie bierze się przy tym pod uwagę podstaw i reguł stosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, nadzwyczajnego obostrzenia kary lub odstąpienia od wymiaru kary” (K. Buchała, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna, s. 81).

Co do zasady odpowiedzialność za zbrodnie jest zawsze ostrzejsza. Nie chodzi tu jedynie o wymiar kary, ale również o stosowanie innych instytucji znanych prawu karnemu, takich jak przedawnienie czy nadzwyczajne złagodzenie kary.

Zbrodnią nazywamy przestępstwo popełnione z premedytacją. Zbrodnia jest niejako „zarezerwowana” dla przestępstwo o charakterze ciężkim, a za jej popełnienie co do zasady przewidziana jest kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata bądź też kara surowsza.

Natomiast pojęcie występku dotyczy wszystkich pozostałych przestępstw, których nie można zakwalifikować jako zbrodni. Występkiem jest czyn, za który grozi pozbawienie wolności przekraczające miesiąc czasu lub ograniczenie wolności oraz grzywnę. W odróżnieniu od zbrodni, występek może zostać popełniony nieumyślnie.  Pamiętać należy, iż z występkiem nie będziemy mieli do czynienia w przypadku czynów zabronionych o mniejszej wadze, które nie są nawet przestępstwem a jedynie wykroczeniem. Ponadto, w ramach Kodeksu karnego ujęty został w sposób szczególny występek o charakterze chuligańskim, który jest zagrożony większymi sankcjami karnymi.

Podział przestępstw na zbrodnie i występki w prawie polskim nie dotyczy przestępstw skarbowych, które nie mają podziału wewnętrznego. Czyny zabronione w prawie karnym skarbowym dzielą się wyłącznie na przestępstwa i wykroczenia.

Maciej Stępień