Reklamacja towaru.

Wśród konsumentów bardzo powszechne jest mylne utożsamianie prawa do reklamacji towaru z prawami wynikającymi z gwarancji udzielonej przez producenta. Jak już wcześniej była o tym mowa, gwarancja stanowi dobrowolne przyjęcie na siebie przez producenta odpowiedzialności za produkt, w określonym zakresie. Jeśli zaś chodzi o odpowiedzialność sprzedawcy, to odpowiada on przed kupującym, jeśli towar w chwili jego wydania jest niezgodny z umową.

Co oznacza owa "niezgodność"? Otóż uważa się, że zachodzi ona, jeżeli towar nie nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany. Z niezgodnością mamy do czynienia także wtedy, gdy właściwości towaru nie odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju. Przykładowo, kurtka przeciwdeszczowa będzie mogła być uznana za niezgodną z umową,  jeśli będzie przemakać, a latarka jeśli nie będzie świecić mimo prawidłowej jej obsługi. To samo dotyczy sytuacji, gdy towar nie odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela. Ma to zastosowanie w szczególności do zapewnień wyrażonych w oznakowaniu towaru lub reklamie, a odnoszących się do właściwości towaru - w tym także terminu, w jakim towar ma je zachować. W przypadku, gdy cechy towaru były wcześniej uzgadniane indywidualnie przez kupującego ze sprzedawcą, towar będzie traktowany za niezgodny z umową, jeśli nie odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub nie posiada cechy okazanej kupującemu próbki lub wzoru, jak również gdy nadaje się on do celu określonego przy zawarciu umowy przez kupującego. Ta ostatnia możliwość nie oznacza jednak, że kupujący może określić cechy towaru dowolnie, a nawet sprzecznie z jego przeznaczeniem i będą mu przysługiwać roszczenia z tytułu niezgodności towaru z umową. Takie roszczenie kupującego jest wyłączone, jeśli sprzedawca zgłosi  zastrzeżenia, co do wskazanego przez kupującego przeznaczenia towaru.

Dla określenia odpowiedzialności sprzedawcy, nie można zapominać, że niezgodność o jakiej mowa, musi istnieć w chwili wydania towaru kupującemu. Kupujący może jednak mieć kłopoty z udowodnieniem, że niezgodność nie powstała już po wydaniu towaru. Dla ochrony praw kupującego w tym zakresie, ustawodawca ustanawia domniemanie - w przypadku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania. W tym okresie, to sprzedawca musi udowodnić, że wada nie istniała w chwili wydania towaru. Po upływie pół roku od wydania, ciężar dowodu obciąża kupującego. Ponadto, odpowiedzialność kupującego jest wyłączona, jeśli kupujący wiedział o niezgodności towaru z umową – lub oceniając rozsądnie powinien był o niej wiedzieć. Sprzedawca nie odpowiada również za to, że niezgodność wynika z wady materiału dostarczonego przez kupującego do wykonania towaru.

Z racji stwierdzenia niezgodności towaru z umową, kupujący może żądać od sprzedającego  doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy. Dopiero jeśli naprawa albo wymiana:

• są niemożliwe,
• wymagają nadmiernych kosztów,
• narażałaby kupującego na znaczne niedogodności,
• sprzedawca nie zdoła uczynić zadość żądaniu kupującego w odpowiednim czasie (przy czym przy określaniu odpowiedniego czasu naprawy lub wymiany uwzględnia się rodzaj towaru i cel jego nabycia)

- kupujący ma prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy – czyli w praktyce żądać zwrotu pieniędzy przy jednoczesnym zwrocie towaru sprzedającemu. Kwestią mającą duże znaczenie jest jednak ograniczenie możliwości odstąpienia od umowy jedynie do istotnej niezgodności z umową.

Zarysowany powyżej sposób działania jest zwykle określany jako reklamacja towaru. Dochodzenie przez kupującego roszczeń z tego tytułu możliwe jest w przypadku stwierdzenia niezgodności towaru z umową przed upływem dwóch lat od wydania tego towaru kupującemu, a w razie wymiany towaru termin ten biegnie na nowo. Oczywiście na produkt może być udzielona osobno gwarancja, przewidująca dłuższy czas okresu gwarantowania. Jednak roszczeń z gwarancji i z tytułu niezgodności towaru z umową nie powinno się utożsamiać.

Karolina Wąsikowska