Rodzaje akcji w spółce akcyjnej.

Akcja jest papierem wartościowym zaliczanym do papierów udziałowych. Każdy akcjonariusz posiadający chociażby jedną akcję jest współwłaścicielem odpowiedniej cząstki majątku spółki akcyjnej, która akcje wyemitowała. Z posiadaniem akcji związane jest uczestnictwo w dwóch grupach uprawnień: majątkowych i korporacyjnych. Prawa majątkowe to wszystkie materialne korzyści wiążące się z posiadaniem akcji, które można przeliczyć na pieniądze. Natomiast prawa korporacyjne zapewniają wpływ akcjonariusza na podejmowane w spółce decyzje.

Każda akcja posiada wartość nominalną, nie mniejszą niż 1 grosz. We wszystkich kolejnych emisjach akcje muszą mieć ten sam nominał. Ilość wyemitowanych akcji pomnożona przez ich wartość nominalną składa się na kapitał zakładowy spółki.

Ze względu na sposób przenoszenia własności, akcje można podzielić na imienne i na okaziciela, ale tylko te drugie mogą być przedmiotem obrotu giełdowego. Jest to związane z charakterem obrotu giełdowego, którego przedmiotem mogą być tylko wystandaryzowane instrumenty finansowe, pozbawione cech indywidualnych, zbywane przez przeniesienie własności dokumentu akcji. Natomiast akcje imienne zawsze związane są z określoną osobą (właścicielem). Do ich przeniesienia konieczna jest cesja wierzytelności wynikającej z akcji, wydanie dokumentu nabywcy oraz pisemne oświadczenie zbywcy zamieszczone na akcji lub innym dokumencie. W pewnych sytuacjach przepisy wymuszają emisję akcji imiennych. Ma to miejsce np. wtedy, gdy wnoszone są wkłady aportowe do spółki. Także akcje uprzywilejowane muszą być akcjami imiennymi. Wyjątek stanowić będą tu akcje nieme, czyli takie którym przyznano uprzywilejowanie co do dywidendy wyłączając jednocześnie prawo głosu.  

Ze względu na sposób pokrycia występują akcje aportowe i gotówkowe. Akcje aportowe wydawane są za wkłady rzeczowe wniesione do spółki, natomiast gotówkowe mogą być wydane dopiero po zapłacie min. 25% ich wartości.

Ze względu na uprawnienia związane z akcją występują akcje uprzywilejowane i zwykłe. Rodzaj uprzywilejowania może być bardzo różny i dotyczyć np. wysokości przysługującej dywidendy, liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub szczególnych uprawnień przysługujących w razie likwidacji spółki. Rodzaje uprzywilejowań muszą być jasno określone w statucie spółki. Szczególnym przypadkiem akcji uprzywilejowanych są tzw. złote akcje, zapewniające ich właścicielom prawo veta lub decydującego głosu w sprawie.

Od jakiegoś czasu coraz większego znaczenia nabiera podział na akcje w postaci fizycznej i akcje zdematerializowane. Przedmiotem obrotu na giełdzie mogą być tylko akcje istniejące w formie zapisu komputerowego. W dzisiejszych czasach, gdy nowoczesne giełdy w trakcie jednej sesji obracają milionami papierów wartościowych tylko taka forma może zagwarantować szybkość, niezawodność i bezpieczeństwo obrotu giełdowego.

Statut spółki może przewidywać emisję akcji, z których posiadaniem związane będzie spełnianie na rzecz spółki określonych świadczeń niepieniężnych. Zawsze muszą to być akcje imienne, a ich zbycie może nastąpić tylko za zgodą spółki.  

Paweł Chrząszcz