Rodzinny wywiad środowiskowy – warunek nabycia prawa do świadczeń z pomocy społecznej!

W ustawie z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej określone zostały rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania. Jednym z warunków jest przeprowadzenie z beneficjentem tej pomocy rodzinnego wywiadu środowiskowego. Taki wywiad przeprowadza się u osób i rodzin, które już korzystają z pomocy społecznej albo zamierzają z niej skorzystać. Wywiad ma na celu ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej. Wywiad ten przeprowadza pracownik socjalny. Jeżeli wywiad był już przeprowadzony sporządza się jego aktualizację. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych. Odmowa przeprowadzenia wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji ma bardzo poważne konsekwencje, gdyż stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Podczas takiego wywiadu pracownik może domagać się oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia takiego oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia.

Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny ustala się na podstawie następujących dokumentów:

1)   dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;

2)   skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka (do wglądu);

3)   dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej;

4)   decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;

5)   orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;

6)   orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;

7)   zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;

8)   zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego informacje o potrąconej zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;

9)   zaświadczenia albo oświadczenia o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych;

10) dowodu otrzymania renty , emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;

11)  zaświadczenia urzędu gminy albo oświadczenia o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych;

12)  zaświadczenia albo oświadczenia o kontynuowaniu nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej;

13)  decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia szkoleniowego, stypendium, dodatku aktywizacyjnego albo oświadczenia o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych lub poszukujących pracy;

14)  decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego;

15)  zaświadczenia albo oświadczenia o zobowiązaniu do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników;

15a) dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne rolników;

15b) dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą;

16)  zaświadczenia albo oświadczenia o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne  osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą;

17)  zaświadczenia albo oświadczenia, o których mowa w art. 8 ust. 7 i 8;

18)  zaświadczenia albo oświadczenia o uzyskaniu dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 11 i 12;

19)  decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne;

20)  oświadczenia o stanie majątkowym.

Dlatego dobrze jest przygotować odpowiednie dokumenty. Termin przeprowadzenia wywiadu środowiskowego powinien być ustalony z osobą, której ma dotyczyć. Jednocześnie bezpodstawne uchylanie się od ustalenia terminu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego może być uznane za brak współpracy z organem pomocy społecznej i skutkować negatywnym załatwieniem wniosku.

Maksymilian Szeląg-Dylewski