Spółka jawna.

Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własna firmą, a więc (w przeciwieństwie do spółki cywilnej) na status odrębnego podmiotu prawa. Prowadzona przez spółkę jawną działalność może mieć zarówno charakter zarobkowy, jak i niezarobkowy, jednakże musi charakteryzować się zorganizowaniem i ciągłością działania. Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników, kilku wspólników lub jednego wspólnika oraz dodatkowe oznaczenie „spółka jawna” lub „s.j.”.

Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, jest tzw. ułomną osobą prawną. Może jednak zostać utworzona zarówno przez osoby fizyczne, jak i prawne, a wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką. Umowa spółki jawnej, pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona na piśmie. Samo podpisanie umowy jednak nie wystarcza. Spółka jawna, jak wszystkie inne spółki handlowe, podlega bowiem obowiązkowemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Zgłoszone w rejestrze dane powinny być na bieżąco aktualizowane.

Spółkę reprezentują i prowadzą jej sprawy wszyscy wspólnicy, a szczegółowe zasady reprezentowania spółki powinny zostać uregulowane w umowie. Każdy ze wspólników jest uprawniony do podjęcia czynności nagłej, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce szkodę. Nigdy nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki wyłącznie osobom trzecim.

Wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu poprzez wniesienie określonych materialnych wkładów do spółki, przeniesienie praw lub poprzez inne działania sprecyzowane w umowie spółki. Majątek spółki stanowią więc wniesione wkłady, nabyte prawa oraz wszystko to, co spółka uzyska w czasie swego istnienia. Każdy wspólnik ma równy udział w zyskach i stratach, chyba że umowa spółki określa to inaczej.

Spółka jawna (tak jak spółka cywilna) posiada NIP, REGON i jest ewidencjonowana przez urząd skarbowy. Płaci podatek VAT, natomiast nie obejmuje jej podatek dochodowy, ponieważ każdy ze wspólników odrębnie rozlicza się z tytułu dochodów osiągniętych ze spółki. Na podobnych zasadach wspólnicy regulują swoje zobowiązania wobec ZUS. Spółka jawna jest płatnikiem składek tylko wobec osób zatrudnionych w niej na podstawie umów o pracę lub zlecenia.

Spółka jawna istnieje dopóty, dopóki trwają jej wspólnicy. Wystąpienie wspólnika (lub jego wierzyciela), śmierć wspólnika, jednomyślna uchwała wspólników lub wypowiedzenie umowy spółki stanowią kres jej działalności. Ponadto działalność spółki jawnej może zakończyć prawomocne orzeczenie sądu.

Niewątpliwą zaletą spółki jawnej jest prostota jej utworzenia, prowadzenia i likwidacji oraz  stosunkowo niewielkie koszty z tym związane. Nie posiada ona jednak osobowości prawnej, a wspólnicy całym swym majątkiem odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki.

Paweł Chrząszcz