Tytuł wykonawczy i tytuł egzekucyjny - proceduralne ABC.

Czy tytuł wykonawczy to pojęcie tożsame z klauzulą wykonalności? Jaka jest różnica pomiędzy tytułem wykonawczym a tytułem egzekucyjnym? Oba pojęcia mogą wywoływać niejasności w praktyce. Dlatego też ich wyjaśnienie i znalezienie odpowiedzi na powyższe pytania, pomoże odnaleźć się w gąszczu przepisów procedury cywilnej.

Kodeks postępowania cywilnego w art. 776 stanowi, że: „podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej”. Jest to ogólna reguła, jednakże na mocy przepisów szczególnych możliwe jest prowadzenie egzekucji jedynie na podstawie tytułu egzekucyjnego bez konieczności nadawania mu klauzuli wykonalności. Dla przykładu, „prawomocne postanowienie komornika o ukaraniu grzywną podlega wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania go w klauzulę wykonalności” ( art. 768¹ Kodeksu postępowania cywilnego).

Jak stanowi powyższy przepis, egzekucja jest możliwa na podstawie tytułu egzekucyjnego, który co do zasady „powstaje” przez nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Tytułami egzekucyjnymi są:

1. prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu orzeczenia sądu (wyroki, postanowienia, nakazy zapłaty) lub referendarza sądowego;

2. ugoda zawarta przed sądem

3. inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej, np.: orzeczenia sądów zagranicznych i ugody przed nimi zwarte;

4. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;

5. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności

6. akt notarialny określony w pkt.4 lub pkt. 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.

Kolejnym krokiem jest nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, czyli aktu wydanego przez sąd, zawierającego stwierdzenie, że tytuł (egzekucyjny) uprawnia do egzekucji. Ponadto, klauzula może wskazywać zakres dopuszczalnej egzekucji.

Podsumowując, co do zasady, egzekucja jest możliwa, gdy istnieje tytuł egzekucyjny, któremu sąd nada klauzulę wykonalności „tworząc” jednocześnie tytuł wykonawczy. Jest to dokument, w którym sąd stwierdza istnienie obowiązku zapłaty określonej kwoty pieniężnej wraz z nakazem zapłaty tej kwoty. Uzyskany tytuł wykonawczy wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji należy dostarczyć komornikowi, który na tej podstawie rozpocznie egzekwowanie należności od dłużnika.

Agnieszka Dachowska

Źródła:

1. Kodeks Postępowania Cywilnego

2. M.Sieńko, Kodeks Postępowania Cywilnego, Komentarz, wyd. LexisNexis,  2013

3. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 kwietnia 2012r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności