Umowa kontraktacji.

Umowa kontraktacji jest dwustronną umową nazwaną zawieraną pomiędzy producentem rolnym a kontraktującym. Jest to umowa odpłatna, wzajemna i zobowiązująca, wykazująca podobieństwo do umów sprzedaży, dostawy i o dzieło. Na jej podstawie producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w umówionym terminie, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takich świadczeń. Ilość produktów rolnych może być oznaczona według różnych jednostek miary (sztuki, kilogramy, skrzynki określonego rodzaju) bądź według obszaru, z którego mają być zebrane produkty rolne.

Świadczeniami dodatkowymi ze strony kontraktującego mogą być w szczególności: 

1) zapewnienie producentowi możności nabycia określonych środków produkcji i uzyskania pomocy finansowej; 

2) pomoc agrotechniczna i zootechniczna; 

3) premie pieniężne; 

4) premie rzeczowe. 

Katalog świadczeń dodatkowych nie jest katalogiem zamkniętym.

Podstawowymi obowiązkami kontraktującego jest odbiór produktu w wyznaczonym terminie i zapłat ceny. Strony mogą ustalić odpowiednią karę umowną w przypadku nieuzasadnionej odmowy odbioru. Cena natomiast jako ustalana za towar, który ma dopiero zostać wytworzony w przyszłości, może być wskazana w umowie kwotowo albo przez wskazanie podstaw do jej określenia, np. średniej ceny giełdowej, lub obowiązujących w określonym dniu cen skupu u konkretnego podmiotu gospodarczego. Ukształtowana na podstawie uzgodnień stron cena nie podlega zmianom.

Poza obowiązkami, kontraktujący posiada uprawnienia do nadzoru i sprawowania kontroli procesu produkcji rolnej. Uprawnienie kontraktującego dotyczy wszystkich etapów produkcji i obejmuje zarówno wstęp na teren gospodarstwa, jak i możliwość żądania złożenia przez producenta wyjaśnień dotyczących sposobu produkcji oraz okazania materiałów używanych do produkcji i stosownej dokumentacji. Charakter umów kontraktacji pozwala kupującemu nałożyć na dostawców obowiązek zapewnienia produktów o określonych parametrach jakościowych, zatem można nałożyć na hodowców obowiązek prowadzenia określonej profilaktyki weterynaryjnej i zdefiniować wymogi, jakie powinna ona spełniać. (wyrok SN z 19 lutego 2009 r., III SK 31/2008, LexPolonica nr 2302381, Lex nr 503413).

Nałożenie obowiązku oraz określonych warunków przy zawieraniu umowy kontraktacji przez producentów rolnych poza samą umową  regulują również liczne przepisy, szczególne w odniesieniu do niektórych, „wrażliwych dla państwa” produktów - także przepisy szczególne dotyczące organizacji niektórych rynków rolnych. I tak regulacje te kształtowane są w szczególności przez: przepisy o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych czy też rozporządzenia w sprawie warunków zakupu i dostawy buraków cukrowych przeznaczonych do produkcji cukru w ramach kwoty produkcyjnej cukru.

Maciej Stępień