Uznanie powództwa - skutki prawne.

Uznanie powództwa to oświadczenie woli osoby pozwanej, w którym przyznaje ona, że roszczenie powoda oraz przytoczony przez niego w pozwie stan faktyczny są zasadne. Uznać powództwo można w całości - gdy nie kwestionuje się żadnej okoliczności w stanowisku powoda, lub w części - jeżeli jednak nie zgadzamy się w pełni z treścią powództwa.

Złożenie oświadczenia woli w przedmiocie uznania powództwa nie wymaga żadnej szczególnej formy. Może zostać dokonane zarówno na piśmie (np. w odpowiedzi na pozew) jak i ustnie podczas rozprawy. Art. 213 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego wyraźnie stanowi, iż sąd jest związany uznaniem powództwa. Jest to reguła, którą ograniczają jedynie zasady współżycia społecznego oraz stwierdzenie, że uznanie powództwa narusza porządek prawny lub służy jego obejściu. Jeżeli sąd nie stwierdzi zaistnienia takich okoliczności, to nie może on nie wziąć pod uwagę oświadczenia pozwanego. W przeciwnej sytuacji wyda postanowienie o bezskuteczności uznania.

Skutki dokonanego uznania powództwa są następujące:

a) zrzeczenie się zarzutu przedawnienia,

b) pominięcie przez sąd postępowania dowodowego i wydanie wyroku  uwzględniającego powództwo,

c) nadanie wyrokowi z urzędu rygoru natychmiastowej wykonalności,

d) zasądzenie przez sąd zwrotu kosztów procesu na rzecz uznającego powództwo (czyli pozwanego), co stanowi wyjątek od zasady, zgodnie z którą kosztami procesu obciąża się stronę przegraną – jednak tylko w przypadku jeśli pozwany uznał powództwo w pierwszej czynności procesowej (tj. odpowiedzi na pozew)

Zamknięcie rozprawy w I instancji jest ostatnim dniem, w jakim można dokonać uznania powództwa. Nie jest już możliwe dokonanie tej czynności w postępowaniu apelacyjnym. Terminy te nie ograniczają jednak możliwości odwołania oświadczenia o uznaniu powództwa. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zrobić to zarówno po wydaniu orzeczenia przez sąd - ale przed jego uprawomocnieniem się lub nawet podczas apelacji. Odwołanie uznania musi zostać jednak odpowiednio uzasadnione. Umotywować tę czynność można sprzecznością z zasadami współżycia społecznego lub wadą oświadczenia woli, które opisują przepisy części ogólnej Kodeksu cywilnego.

Karolina Wąsikowska