Szukasz Porady?
Stała obsługa firm
Kancelaria w galerii
Weksel in blanco - kiedy jest wekslem, a kiedy nie?
Polskie prawo wekslowe uregulowane w ustawie z dnia 28 kwietnia 1936 r. przewiduje możliwość wystawienia weksla, który w chwili wystawienia nie zawiera wszystkich elementów niezbędnych dla jego ważności, jakie przewiduje ustawa. Tym samym wskazać należy, że weksel in blanco nie jest jeszcze wekslem, ze względu właśnie na brak elementów jakie weksel musi mieć.
Warto w tym miejscu wskazać, co to w ogóle jest weksel. Jest to mianowicie papier wartościowy o ściśle określonych przez prawo cechach i wyrażający bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy weksla lub osoby przez niego wskazanej do zapłaty określonej kwoty pieniężnej w terminie i miejscu wyznaczonym w jego treści. Najczęściej weksle wykorzystywane są w obrocie gospodarczym właśnie dla zabezpieczenia wykonania umowy poprzez złożenia weksla. Przedsiębiorcy, nie bez racji, dostrzegają jego zalety, przede wszystkim związane ze sprawnym i tanim dochodzeniem należności w postępowaniu sądowym.
Dokument wekslowy, aby został uznany za weksel powinien zawierać:
- nazwę weksel;
- bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej sumy pieniężnej (suma wekslowa);
- termin płatności;
- miejsce płatności;
- nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
- datę i miejsce wystawienia weksla;
- podpis wystawcy weksla.
Weksel in blanco nie jest zdefiniowany w ustawie, jedynie art. 10 Prawa wekslowego stanowi, że jest to „weksel, niezupełny w chwili wystawienia”. Nie jest to zatem dokument bezwartościowy, chociaż jeszcze nie posiadający takiej wartości jak weksel wypełniony. Weksel in blanco zawiera zobowiązanie wekslowe, bowiem wystawca lub akceptant złożyli na nim swoje podpisy w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Z chwilą uzupełnienia weksla zgodnie z wolą wystawcy lub akceptanta i w sposób nadający mu charakter bądź to weksla własnego bądź trasowanego staje się pełnowartościowym wekslem. Jednakże, co istotne, samo zobowiązanie z poprawnie wypełnionego weksla istnieje już od chwili podpisania go, a nie jego wypełnienia. Dopóki weksel in blanco nie zostanie uzupełniony w sposób nadający mu cechy weksla, osoby na nim podpisane nie mogą być traktowane jako zobowiązane wekslowe.
Trzeba też pamiętać, że jeżeli weksel zostanie uzupełniony niezgodnie z przepisami prawa wekslowego, osoby na nim podpisane nie będą odpowiadały wekslowo.
Wyróżnia się dwa rodzaje weksli in blanco:
1) weksel gwarancyjny - jest to weksel in blanco złożony na zabezpieczenie stosunku umownego pomiędzy wystawcą weksla, a osobą której weksel jest wręczany. Taki wekslem może zabezpieczać np. umowę kredytu, czy umowę pożyczki;
2) weksel kaucyjny - jest to weksel in blanco złożony na zabezpieczenia roszczeń mogących powstać w przyszłości z tytułu czynów niedozwolonych wystawcy weksla, np. szkody w mieniu powierzonym.
Z chwilą wystawienia weksla in blanco i wręczenia go wierzycielowi następuje zawarcie porozumienia (umowa wekslowa) miedzy wystawca weksla lub akceptantem, a osobą której zostaje wręczony blankiet do uzupełnienia.
Jeśli dłużnik wydał weksel in blanco bez określenia warunków co do jego wypełnienia, domniemywa się, że zaufał uczciwości wierzyciela (remitenta) i bez zastrzeżeń zgadza się na wypełnienie weksla przez tego ostatniego. W praktyce będzie oznaczało to, że nie będzie miał możliwości wykazania przed sądem, iż weksel został wystawiony na sumę wyższą niż być powinna. Dlatego też dobrze jest, aby zawierana przy wystawianiu weksla umowa wekslowa (zwana też deklaracją wekslową) precyzyjnie określała na piśmie kto i na jakich warunkach może uzupełnić weksel. Deklaracja wekslowa ułatwi wystawcy obronę przed nieuczciwym kontrahentem i pozwoli na przeprowadzenie dowodu, czy weksel in blanco wypełniony został zgodnie z zawartym porozumieniem.
Trzeba też pamiętać, że zarzut wypełnienia weksla wbrew porozumieniu będzie nieskuteczny wobec osoby trzeciej, która nabyła weksel już po jego wypełnieniu i przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć o treści porozumienia.
Piotr Bryndal
Szukasz porady prawnej?
Chcesz zlecić naszym prawnikom przygotowanie pisma lub prowadzenie sprawy?
Zobacz, jak wygląda nasza "Modelowa opinia prawna" i skorzystaj z formularza poniżej - wycena pytania zawsze jest bezpłatna.
Pracownicy PrawoDlaKazdego.pl pozostają do dyspozycji także w naszej Kancelarii, znajdującej się w Krakowie przy ulicy Lea 202A. Zadzwoń pod numer 609-709-999 i umów się na rozmowę z prawnikiem - zapraszamy na spotkanie.