Wyniki badań lekarskich dostępne dla pacjenta nie tylko podczas wizyty u lekarza, który skierował na badanie.

Świadomość prawna rzeszy pacjentów w zakresie przysługujących im praw nieustannie rośnie. Niewątpliwie przyczyniła się do tego obowiązująca już od dłuższego czasu ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz działalność przewidzianego w niej Rzecznika. Jednym z podstawowych praw pacjentów jest prawo pacjenta do dostępu do dokumentacji medycznej.

Ustawodawca w wyżej przywołanym akcie prawnym tej ważkiej kwestii poświęcił rozdział 7 zatytułowany „Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej”. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pacjent ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych. 

W praktyce na tle realizacji tego uprawnienia rysuje się jednak szereg wątpliwości oraz w dalszym ciągu dochodzi do częstych naruszeń praw pacjenta, których dopuszczają się placówki medyczne. 

Podkreślenia wymaga, że niezasadne jest uzależnianie dostępu pacjenta do jego wyników, od wizyty u lekarza specjalisty, który zlecił ich wykonanie. Zgodnie rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, wyniki badań stanowią bowiem część dokumentacji medycznej pacjenta.

Zgodnie z § 9 ust. 3 w/w rozporządzenia podmiot przeprowadzający badanie lub konsultację przekazuje podmiotowi, który wystawił skierowanie, wyniki tych badań lub konsultacji. Tym samym, podczas wyznaczonej wizyty, lekarz, który skierował pacjenta na badanie, dysponuje jego wynikami i w sposób przystępny może przekazać pacjentowi informację o jego stanie zdrowia. Jeżeli jednak pacjent chce zapoznać się z wynikami badania wcześniej niż podczas wizyty u lekarza, ma on do tego pełne prawo.

Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta. Tym samym wyniki badań pacjent może odebrać osobiście lub może to zrobić osoba przez niego upoważniona (oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby bliskiej do uzyskiwania dokumentacji, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej, albo oświadczenie o braku takiego upoważnienia, zamieszcza się w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej pacjenta lub dołącza do niej).

Jak przypomina Rzecznik Praw Pacjenta, pacjenci mają więc prawo do zapoznania się z wynikami badań diagnostycznych i laboratoryjnych nie tylko podczas wyznaczonej wizyty u lekarza, który wystawił skierowanie. W przypadku utrudniania lub uniemożliwienia dostępu do dokumentacji medycznej warto zawiadomić o tym Rzecznika, którego zadaniem jest m.in. prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów. Interwencja rzecznika z pewnością będzie pomocna w rozwiązaniu konkretnej, indywidualnej sprawy pacjenta który się po nią zgłasza, oraz pozwoli rzecznikowi monitorować i dbać o przestrzeganie praw pacjenta w wymiarze ogólnym.

Piotr Bryndal