Zmiany w prawie spółdzielczym.

Do komisji sejmowej trafiły aż trzy projekty nowelizacji Ustawy prawo spółdzielcze – skierowane od klubów: PO, PSL i Twojego Ruchu. Do łącznego ich rozpoznania została powołana komisja nadzwyczajna, która na ich podstawie stworzyć ma nową ustawę. Jej ogólnym celem jest przyznanie większych uprawnień członkom spółdzielni, przy jednoczesnym ograniczeniu uprawnień rady nadzorczej i zarządu.

Jednym z postulatów zmian jest zmniejszenie o połowę liczby wymaganych założycieli spółdzielni - z 10 osób do 5. W spółdzielni, która liczy poniżej 30 członków (a jeśli statut będzie tak stanowił – także poniżej 100 członków), nie będzie trzeba powoływać rady nadzorczej. Wówczas uprawnienie żądania wyjaśnień od zarządu (dotychczas przysługujące właśnie radzie nadzorczej) będą mogli realizować bezpośrednio członkowie. Członkowie spółdzielni mają również zyskać szerszą możliwość otrzymania odpisów oraz kopii dokumentacji spółdzielni – oprócz dotychczasowego wglądu do dokumentów, będą oni mogli uzyskać dostęp do umów zawieranych przez organy spółdzielni, treści podejmowanych przez te organy uchwał oraz protokołów z ich obrad. Co więcej, członkowie spółdzielni będą mogli uzyskać odpisy lub kopie protokołów lustracji, sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności spółdzielni. Z kolei w razie odmowy udostępnienia tych dokumentów przez spółdzielnię, członek może wystąpić do sądu rejestrowego z wnioskiem o zobowiązanie spółdzielni do ich udostępnienia. Na gruncie obecnej regulacji, wniesienie takiego wniosku nie jest możliwe.

Projekty zakładają również zmiany, jeśli chodzi o uczestnictwo członków w organach spółdzielni. O ile dotychczas kwestia łączenia stanowisk nie była przedmiotem regulacji, tak planowane jest wprowadzenie zakazu łącznego sprawowania funkcji członka zarządu i rady nadzorczej – oczywiście w jednej spółdzielni. Co więcej, w projektach zawarto postulat, aby osoba bezpośrednio podległa członkowi zarządu, nie mogła pełnić funkcji członka rady nadzorczej. To samo dotyczyć ma osób, które obejmują w spółce funckję pełnomocnika lub prokurenta, radcy prawnego, a nawet głównego księgowego. Tu jednak nie koniec szykujących się ograniczeń. Może zostać wprowadzony także przepis, stanowiący, że członkiem rady nadzorczej nie będzie mogła być też osoba, która jest w spółdzielni zatrudniona. Pracownik może być też pozbawiony możliwości bycia pełnomocnikiem spółdzielni. Co warto wskazać, zakazem pełnienia funkcji pełnomocnika spółdzielni mają być też objęci członkowie zarządu.

Planuje się jednakże rozszerzenie uprawnień walnego zgromadzenia członków – jednak znów z ograniczeniem dla osoby pełniącej funkcję członka rady nadzorczej. W stosunku do tego ostatniego, walne zgromadzenie ma mieć prawo odwołania z funkcji z powodu nieudzielenia absolutorium, nawet jeśli nie było to przewidziane w porządku obrad. Obecnie walne zgromadzenie może podejmować uchwały tylko w sprawach objętych tym porządkiem obradowania. Z kolei członkowie mają także uzyskać możliwość uczestnictwa w walnym zgromadzeniu przez pełnomocnika, co może znacznie ułatwić im możność uczestnictwa w zgromadzeniu i zachowanie wpływu na zapadające w spółdzielni decyzje.

Karolina Wąsikowska