Ubój rytualny trafi do TK

Wokół kwestii uboju rytualnego krąży wiele kontrowersji, a w sporze na ten temat przeciwstawiane są interesy  wspólnot religijnych interesom obrońców zwierząt. Zgodnie z obowiązującym brzmieniem przepisu art. 34 ustawy o ochronie zwierząt: "zwierzę kręgowe w ubojni może zostać uśmiercone tylko po uprzednim pozbawieniu świadomości przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje". Taki sposób uśmiercenia zwierzęcia wyklucza jednak dopuszczalność uboju rytualnego, zakładającego świadomość zwierzęcia podczas uboju.  Przed nowelizacją z 2002 r. istniał jednak przepis, zgodnie z którym uprzednie pozbawienie świadomości zwierzęcia nie było konieczne przy poddawaniu zwierząt szczególnym sposobom uboju przewidzianym przez obrządki religijne. Jego uchylenie spowodowało zaś to, że wspólnoty religijne, zwłaszcza islamskie i judaistyczne, zaczęły upatrywać w tym zabiegu legislacyjnym naruszenie swojej konstytucyjnie zagwarantowanej wolności religii.

Na skutek skargi Europejskiego Związku Żydów oraz Muzułmańskiego Związku Religijnego, sprawie przyjrzała się Rzecznik Praw Obywatelskich, która dostrzegła realny problem. Zdaniem Rzecznik, przepisy ustawy o ochronie zwierząt w obowiązującym brzmieniu, w zakresie, w jakim nie zezwalają na poddawanie zwierząt szczególnym sposobom uboju na wyłączne potrzeby lokalnych wspólnot religijnych i zarazem przewidują odpowiedzialność karną osoby dokonującej takiego uboju – są niezgodne z Konstytucją, w związku z czym skierowała do Trybunału Konstytucyjnego skargę w tym przedmiocie. Nie należy jednak zbytnio upraszczać intencji Rzecznika, która nie wnosi o nieograniczoną dopuszczalność uboju rytualnego w Polsce, a jedynie o zagwarantowanie realizacji wolności wyznania dla mniejszości religijnych. RPO wskazuje bowiem, że ubój rytualny powinien być dozwolony jedynie na potrzeby lokalnych wspólnot religijnych, nie zaś na potrzeby handlu, co wiąże się z ubojem świadomych zwierząt na skalę masową i co siłą rzeczy nie służy ochronie wolności religii i wyznania.

Po bezskutecznych wnioskach o podjęcie prac legislacyjnych w przedmiocie dopuszczalności uboju rytualnego dla lokalnych wspólnot religijnych, zarówno do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z końcem 2013 r., jak i z początkiem 2014 r. do samego premiera – gdy przyjęty projekt zmiany ustawy o ochronie zwierząt nie uwzględnił proponowanych przez RPO zmian, Rzecznik zdecydowała się na złożenie skargi do TK.

Karolina Wąsikowska