Projekt ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej i informacji prawnej, który aktualnie został skierowany do uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych. Projektodawca zakłada powstanie 1549 punktów świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej oraz 42 stanowisk dla udzielania informacji prawnych za pośrednictwem infolinii. Projekt był istotnym elementem wygłoszonego 1 października 2014 r. exposé Prezesa Rady Ministrów Ewy Kopacz, która mówiła o stworzeniu programu „Prawo dla każdego”. Dzięki współpracy rządu, samorządów i organizacji pozarządowych zagwarantuje on bezpłatny dostęp do darmowych porad prawnych na poziomie lokalnym i zniweluje zbyt często występującą w naszym kraju barierę finansową do korzystania z usługi prawnej.

Pomoc prawną uzyskają osoby fizyczne, którym w ciągu roku przed zwróceniem się o nią zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej. Udzielający pomocy będzie zobowiązany poinformować osobę uprawnioną o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, powinien wskazać osobie uprawnionej sposób rozwiązania dotyczącego jej problemu prawnego, pomóc w sporządzeniu wymagającego wiedzy prawniczej projektu pisma w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy, z wyłączeniem pism procesowych w postępowaniach  przygotowawczym lub sądowym i pism w postępowaniu sądowo administracyjnym, a także sporządzi w razie potrzeby projekt pisma procesowego o zwolnienie od kosztów sądowych lub o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Pomoc prawna będzie jedynie pomocą na etapie przesądowym i nie będzie obejmowała spraw z zakresu prawa podatkowego, celnego, dewizowego, handlowego i działalności gospodarczej, z wyjątkiem jej rozpoczynania.

Natomiast dostęp do darmowej informacji prawnej nie będzie ograniczony podmiotowo i uzyska go każdy zainteresowany. Dzwoniąc na specjalną infolinię osoba uzyska wiedzę o obowiązujących aktach prawnych oraz możliwościach rozwiązania problemów prawnych.

Pomoc zapewniać będą zatrudnieni przez powiat adwokaci oraz radcowie prawni. Będzie to możliwe na podstawie współpracy jednostek samorządu terytorialnego z samorządami prawniczymi. Projektodawca proponuje powstanie wojewódzkich centrów informacji prawnej, które wchodzić będą w skład urzędu wojewódzkiego. W wojewódzkim centrum będzie prowadzona obsługa infolinii, za której pośrednictwem będzie udzielana informacja prawna. Organizację usługi telekomunikacyjnej w zakresie infolinii zapewni Minister Sprawiedliwości. 

Patryk Hatak