Przepis załącznika do rozporządzenia dot. znaków drogowych niezgodny z Konstytucją

19 marca 2014 r. Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją pkt 3.1.2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach - w części wyrażonej słowami: „jeżeli warunki lokalne uzasadniają ujęcie zakazami wynikającymi z tych znaków również uprawnione osoby niepełnosprawne o ograniczonej sprawności ruchowej, to pod znakiem należy umieścić tabliczkę z napisem: «Dotyczy także niepełnosprawnych»”

Powyższy zapis skonfrontowano z art. 8 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, na podstawie którego „osoba niepełnosprawna legitymująca się kartą parkingową kierująca pojazdem samochodowym oznaczonym tą kartą, może nie stosować się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju, w zakresie określonym przepisami o których mowa w art. 7 ust. 2.” Przepis art. 7 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, stanowi natomiast, że „minister właściwy do spraw transportu i minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, uwzględniając w szczególności konieczność dostosowania sygnałów drogowych do postanowień umów międzynarodowych, określi, w drodze rozporządzenia, znaki i sygnały obowiązujące w ruchu drogowym, ich znaczenie i zakres obowiązywania”. To właśnie na mocy tego przepisu zostało wydane rozporządzenie, którego załącznik zawiera, zdaniem RPO, niezgodne z Konstytucją postanowienie. Artykuł 92 Konstytucji mówi nam z kolei, że rozporządzenia mogą być wydawane tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania, określając organ właściwy do wydania rozporządzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Prokurator Generalny, wypowiadając się w sprawie, zaznaczył przy tym, że charakter wykonawczy rozporządzenia przesądza o ścisłym powiązaniu tego aktu z wolą ustawodawcy wyrażoną w ustawie, a  delegacja ustawowa uprawniająca do uregulowania danej kwestii w akcie rangi podustawowej, nie może być interpretowana jako dająca upoważnienie do wprowadzenia regulacji naruszających normy wyższego rzędu, a więc ustawowe i konstytucyjne. Sam Rzecznik podnosiła natomiast we wniosku, że w efekcie rozporządzenie umożliwia wprowadzenie organizacji ruchu, która niejako pozbawia niepełnosprawnych, posiadających karty parkingowe, uprawnienia do niestosowania się do niektórych znaków zakazu, które zostało przyznane przez ustawodawcę  w art. 8 ust. 1 prawa o ruchu drogowym, który to przepis dotyczy także osób przewożących osoby niepełnosprawne o ograniczonej sprawności ruchowej, jak również pracowników placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych.

Trybunał rozpoznając powyższą sprawę z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, 4 listopada 2014 r. wydał wyrok, w którym przychylił się do stanowiska RPO. W wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że pkt  3.1.2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach w części objętej wnioskiem jest niezgodny zarówno z art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP, jak i  z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Na mocy tego orzeczenia – sygn. akt: U 4/14 – niekonstytucyjny przepis straci moc obowiązującą z upływem 30 czerwca 2015 r.

Karolina Wąsikowska