Zostałeś wezwany na świadka? Masz obowiązek stawić się w sądzie!

   Warto wiedzieć, że zgodnie z art. 177 § 1 Kodeksu postępowania karnego każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania. Świadek otrzymuje pisemne wezwanie, w którym wskazana jest data, godzina i sala rozpraw. Wezwanie na rozprawę przesyłane jest z wyprzedzeniem, aby świadek mógł zaplanować swój przyjazd do sądu. Jednocześnie sąd kontroluje prawidłowość doręczenia wezwania do stawienia się na rozprawę w charakterze świadka.

    Ustawodawca, aby zapobiec niestawianiu się świadków przewidział dwie możliwości:

-świadka, który nie może się stawić na wezwanie z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody, można przesłuchać w miejscu jego pobytu. O okolicznościach takich należy jednak zawiadomić sąd.

-dodatkowo przesłuchanie świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (jest to videokonferencja).

   Jeżeli okaże się, że termin rozprawy pokrywa się z ważnym dla nas wydarzeniem (np. wyjazd do sanatorium, uczestnictwo w pogrzebie), należy odpowiednio wcześnie pisemnie powiadomić o zachodzącej kolizji. Usprawiedliwienie takie należy przesłać do sądu lub złożyć na dziennik podawczy. Nie zawsze jednak kwestia wyjazdu na urlop czy wakacje może być uznana przez sąd jako usprawiedliwiona nieobecność. W praktyce sądy uznają tego typu okoliczności, jeżeli zostaną odpowiednio wcześniej zawiadomione i osoba wezwana na świadka tego typu plany ma od dawna skonkretyzowane (np. ma wykupiony bilet, opłacony pobyt).

   W życiu jednak wielu sytuacji nie da się przewidzieć. Może się okazać, że rozmaite względy mogą spowodować, że osoba wezwana na świadka nie dotrze do sądu. Mogą to być okoliczności zdrowotne (choroba świadka), ale również nagłe wypadki losowe (np. wykolejenie się pociągu, zamkniecie ruchu drogowego). Jeżeli wypadek zdarzył się w drodze do sądu, najlepiej zadzwonić do sekretariatu i poinformować o swoim spóźnieniu, ewentualnie o niemożliwości dojazdu do sądu. W przypadku podróży autobusem, pociągiem, który się zepsuł lub uległ wypadkowi warto zadbać o jakikolwiek dowód na ten fakt (można poprosić kierowcę, kierownika pociągu o wystawienie stosownego zaświadczenia).

   Osobną kwestią jest przypadek oddalenia się osoby wezwanej w charakterze świadka przed zakończeniem czynności. Z taką sytuacją mamy do czynienia wtedy, gdy osoba wezwana w charakterze świadka oddaliła się przed zakończeniem czynności. Ustawodawca mając na uwadze powagę sądu i względy procesowe przewidział sankcje jakie mogą być nałożone w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa lub samodzielnego opuszczenia sądu. Sąd może w takich sytuacjach nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10 000 złotych lub zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka. Możliwe jest także aresztowanie na okres do 30 dni i obciążenie dodatkowymi kosztami postępowania. Jak widać mogą to być poważne konsekwencje i nie należy ich bagatelizować.

Można jednak uchylić się od nałożonej kary pieniężnej. W tym celu osoba ukarana musi dostarczyć do sądu w ciągu tygodnia od daty doręczenia postanowienia o ukaraniu stosowne usprawiedliwienie swojego niestawiennictwa lub samodzielnego oddalenia się.

   Usprawiedliwienie nieobecności z powodu choroby możliwe jest po przedstawieniu zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie wystawione przez lekarza sądowego. Lekarz ten nie tylko stwierdza stan zdrowia, ale również ocenia, czy choroba uniemożliwia stawienie się w sądzie. Lekarzem sądowym jest lekarz, który ma zawartą z prezesem sądu okręgowego umowę w zakresie wykonywania czynności lekarza sądowego. 

Maksymilian Szeląg-Dylewski