Umowa pożyczki - dlaczego warto mieć ją na piśmie?

Zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, umowa pożyczki może przybrać dowolną formę. Strony umowy mogą uzgodnić jej treść ustnie, jak i pisemnie. W systemie prawa cywilnego zawieranie umowy ustnej ma takie samo prawne znaczenie, jak zawarcie umowy na piśmie. Warto jednak pamiętać, że zawarcie umowy na piśmie może okazać się zdecydowanie bardziej korzystne w razie konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego co do treści umowy.

W odniesieniu do umowy pożyczki, Kodeks Cywilny przewiduje ograniczenie zgodnie z którym, jeżeli wartość pożyczki przekracza 500 zł, powinna być ona stwierdzona pismem. Jakie znaczenie ma stwierdzenie pismem i jakie są konsekwencje niedotrzymania tego warunku?

Jeżeli przyjąć, że przez stwierdzenie pismem ustawodawca rozumie obligatoryjnie formę pisemną, wówczas zawarcie umowy w formie ustnej będzie miało swoje konsekwencje zawarte w przepisach kodeksu cywilnego. Co do zasady nie będzie wtedy występowała bezwzględna nieważność umowy. Zgodnie z treścią odpowiedniego przepisu Kodeksu Cywilnego, zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na okoliczność dokonania czynności. Może mieć to szczególnie negatywne skutki dla pożyczkodawcy, który straci możliwość posłużenia się podstawowymi dowodami.

Jak podkreślono w doktrynie „w obowiązującym stanie prawnym nie znajduje uzasadnienia zapatrywanie SN wyrażone w uchwale z 8 sierpnia 1986 r. o możliwości dopuszczenia przez sąd - mimo sprzeciwu pozwanego - dowodu ze świadków lub z przesłuchania stron na fakt zawarcia w formie ustnej umowy pożyczki między rodzeństwem, na kwotę przenoszącą 500 zł.”

Łukasz Więckowicz