Kiedy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu?

Urlop to zgodnie z przepisami prawa pracy, czas, w którym pracownik nie świadczy pracy. Niewielu pracowników zdaje sobie sprawę z tego, że pracodawca może odwołać pracownika z wykonywanego urlopu. Jak stanowi kodeks pracy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

Ocena, czy faktycznie sytuacja w firmie wymaga powrotu danej osoby do pracy, należy do pracodawcy.  Przepisy  nie zawierają natomiast katalogu szczególnych okoliczności, których zaistnienie uzasadnia odwołanie pracownika z urlopu. Jak podaje Łukasz Pisarczyk - jeżeli chodzi o przyczyny uzasadniające odwołanie, to wydaje się, że normę wynikającą z art. 167 § 1 należy konstruować właśnie w zestawieniu z art. 164 § 2, który stanowi, że przesunięcie terminu urlopu jest dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy” (Komentarz elektroniczny Lex do art. 167 kodeksu pracy). Odwołanie z urlopu powinno być traktowane jako wyjątek nie podlegający wykładni rozszerzającej. Wynika to z  zasady urlopu nieprzerwanego, która przyznaje pracownikowi wypoczynek niezakłócony (tzw. spokój urlopowy – tak Anna Kosut Komentarz elektroniczny Lex do art. 167 kodeksu pracy).

Odwołanie z urlopu może nastąpić w dowolnej formie (np. poprzez rozmowę telefoniczną lub za pośrednictwem poczty elektronicznej). Pracodawca powinien wskazać pracownikowi termin, w jakim powinien on stawić się w pracy. Oczywiście musi to być termin możliwy dla pracownika (który w tym czasie może być na wycieczce zagranicznej). Odwołanie z urlopu jest poleceniem, dlatego pracownik ma obowiązek stawić się w pracy w wyznaczonym terminie. W przeciwnym wypadku niestawienie się w pracy może być uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych , w szczególności obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.), bądź uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy. Pracodawca będzie mógł wówczas zastosować karę porządkową (art. 108 § 2 k.p.), bądź rozwiązać umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Jednocześnie by zabezpieczyć interesy pracownika odwoływanego z urlopu, kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do pokrycia kosztów poniesionych przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu (może to być konieczność zwrócenia pracownikowi kosztów opłaty za wakacje, kosztów przejazdu). Pracownik powinien udowodnić poniesione wydatki, może to jednak zrobić wszelkimi możliwymi sposobami (oczywiście najlepsze będą np. rachunki poświadczające poniesione wydatki). Pracownik nie odzyska natomiast wydatków związanych np. z zakupem sprzętu nurkowego, który miał zostać wykorzystany podczas urlopu. Podobnie, jeżeli pracownik w czasie urlopu wykonywał inne, dorywcze prace, pracodawca nie ma obowiązku zwracać mu utraconego dochodu.

Maksymilian Szeląg-Dylewski