Odstąpienie od umowy tylko jako ostateczność.

W codziennym życiu pewnie każdy z nas znalazł się w sytuacji, gdy zakupiony towar okazał się wadliwy lub po prostu nie posiadał właściwości, o których wielokrotnie zapewniał nas sprzedawca.  Najczęstszą reakcją jest wtedy szybki powrót do sklepu oraz żądanie zwrotu pieniędzy. Sprzedawca nie musi jednak od razu uczynić zadość naszym roszczeniom, ponieważ obowiązujące przepisy prawa przewidują pewną kolejność realizacji uprawnień konsumenta.

W pierwszej kolejności kupujący ma prawo żądać doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową poprzez naprawę lub wymianę towaru na nowy. Decyzja, która z tych opcji zostanie wybrana należy do konsumenta. Także on decyduje czy podstawą jego roszczeń będzie gwarancja udzielona przez producenta czy też chce dochodzić swoich uprawnień na mocy przepisów ustawowych. Nie ma bowiem możliwości mieszania uprawnień z gwarancji i z ustawy. Sprzedawca zobowiązany jest naprawić towar lub wymienić go na nowy tylko wtedy, gdy jest to możliwe i nie wymaga nadmiernych kosztów. Przy ocenie nadmierności kosztów ocenia się wartość towaru zgodnego z umową oraz rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności. Ponadto trzeba uwzględnić niedogodności, jakie mogą wystąpić po stronie kupującego w przypadku wyboru innego sposoby zadośćuczynienia jego interesom. Roszczenie kupującego powinno być zaspokojone niezwłocznie. Rozumieć to należy jako wykonanie naprawy lub wymiany bez nieuzasadnionej zwłoki, przy uwzględnieniu rodzaju towaru i celu jego nabycia. Sprzedawca ma 14 dni na ewentualne ustosunkowanie się do reklamacji. Jeżeli w tym okresie konsument nie otrzyma od niego żadnej informacji, uznaje się że reklamacja została uznana.

Czasami zdarza się tak, że towar nie może być naprawiony ponieważ w danej sytuacji jest to niemożliwe. Nie może też być wymieniony na nowy egzemplarz, gdyż już takich nie produkują. Dopiero wtedy konsument ma  prawo żądać stosownego obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Poza zaznaczonymi powyżej przyczynami leżącymi po stronie sprzedawcy, takie same skutki powstaną, gdy wymiana lub naprawa towaru nie wchodzi w grę ponieważ naraziłyby kupującego na znaczne niedogodności.

Odstąpienie od umowy wiąże się ze zwrotem towaru sprzedawcy i jednoczesnym przekazaniu kupującemu kwoty zapłaconej za wadliwy towar. Jako najostrzejsza forma załatwienia sprawy ograniczona jest warunkiem, który ma chronić interesy sprzedawcy i przeciwdziałać nieuczciwemu wykorzystywaniu uprawnień konsumenckich. Mianowicie, konsument nie może odstąpić od umowy, gdy niezgodność towaru z umową lub wada są nieistotne. Przy nieistotnych wadach możliwe jest tylko obniżenie ceny. Wada nieistotna to taki ubytek w towarze, który wpływa na wartość towaru w bardzo niewielkim stopniu, jest mało widoczny i ogólnie można go określić jako drobnostka. Ocena taka zawsze charakteryzować się będzie dużym marginesem subiektywności i jeżeli strony nie dojdą do porozumienia, pozostanie im tylko zasięgnięcie opinii rzeczoznawcy i ewentualne dochodzenie swoich praw w sądzie.

Na koniec jeszcze jedna bardzo ważna uwaga: powyższe twierdzenia nie dotyczą umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa, czyli np. przez internet, telefon itd., gdzie odstąpienie od umowy jest znacznie łatwiejsze.

Paweł Chrząszcz