Sądowe postępowanie pojednawcze - remedium nie tylko na przedawnienie.

W USA normą jest, że strony w pierwszej kolejności siadają przy stole negocjacyjnym ze swoimi prawnikami i próbują się dogadać: dobrze wiedzą, jak kosztowne ergo nieopłacalne jest przenoszenie swoich waśni do sądów. W polskiej kulturze prawnej (no właśnie – kulturze!) taki zwyczaj jeszcze się nie zakorzenił. Skonfliktowane strony, działając często z pobudek bardziej emocjonalnych aniżeli racjonalnych, wolą „iść w zaparte” niż pójść na wzajemne ustępstwa. Z tego względu tryb sądowego postępowania pojednawczego w sprawach cywilnych jest wciąż niedocenianym przez wierzycieli sposobem rozwiązywania sporów z dłużnikami. Tymczasem wykorzystanie instytucji zawezwania do próby ugodowej może doprowadzić do zaspokojenia całości lub bezspornej części roszczenia bez konieczności angażowania się w „tradycyjny”, kosztowny i czasochłonny spór sądowy. Ugoda zawarta przed sądem stanowi bowiem tytuł egzekucyjny, który po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności uprawnia do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, natomiast samo wystąpienie z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania pojednawczego wywołuje pozytywne dla wierzyciela a negatywne dla dłużnika skutki. Jakie są więc zalety postępowania pojednawczego?

Możliwość zawarcia ugody. W obrocie gospodarczym codziennością są sytuacje, gdy jeden z kontrahentów kwestionuje wysokość wierzytelności (np. wynikającej z wystawionej faktury). Jeżeli stanowisko dłużnika jest po części zasadne (np. wierzyciel nie wykonał w pełni i należycie zobowiązania), wytaczanie standardowego powództwa o zapłatę może dla wierzyciela oznaczać długi, kosztowny i niepewny proces. W takiej sytuacji najrozsądniejszym rozwiązaniem może być podjęcie próby ugodowej, która przy odrobinie dobrej woli drugiej strony i wsparciu sądu może doprowadzić do zawarcia ugody będącej kompromisem pomiędzy żądaniami wierzyciela a zarzutami dłużnika.

Utrzymanie pozytywnych relacji biznesowych. Zbudowana pozytywna relacja biznesowa z kontrahentem zaczyna się najczęściej rozpadać z chwilą wystąpienia przez wierzyciela z powództwem o zapłatę przed sąd. Zamiast składać pozew wierzyciel może zastosować łagodniejszy środek nacisku: zawezwać dłużnika do próby ugodowej.

Aspekt psychologiczny. Udział sądu będzie miał tu działalnie psychologiczne na dłużnika: jeśli zostanie wezwany przed sąd, potraktuje sprawę bardziej poważnie. Wezwanie z sądu - podobnie jak korespondencja z urzędu skarbowego lub ZUSu - zadziała na dłużnika jak sole trzeźwiące na omdlałego. Wskutek jego otrzymania wielu dłużników decyduje się na podjęcie negocjacji i dobrowolną spłatę zadłużenia.

Diagnozowanie intencji dłużnika. Jeżeli dłużnik nie ureguluje zadłużenia do wyznaczonego przez sąd dnia posiedzenia, nie podejmie kontaktu z wierzycielem, jak również nie stawi się w sądzie, będzie to dla wierzyciela sygnał, że nie ma powodu do dalszego oczekiwania na dobrowolne spełnienie świadczenia i trzeba jednak złożyć pozew.

Znikome koszty postępowania pojednawczego. Przed wytoczeniem powództwa o zapłatę wypada skorzystać z dobrodziejstwa instytucji zawezwania do próby ugodowej także z uwagi na niskie koszty sądowe: wniosek wszczynający postępowanie pojednawcze podlega stałej opłacie tylko 40 zł.

Przerwanie biegu przedawnienia. Im dłużej wierzyciel pozostaje bierny, tym chętniej świadomi swoich praw dłużnicy stosują wymyślne fortele zmierzające do przedawnienia roszczenia. Zawezwanie do próby ugodowej jest najmniej skomplikowaną czynnością przed sądem wywołującą skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia. Bez znaczenia jest przy tym to, czy do zawarcia ugody dojdzie czy nie. Po przerwaniu biegu przedawnienia zaczyna on biec na nowo, dając wierzycielowi czas na podjęcie decyzji o dalszych działaniach wobec dłużnika, a dłużnikowi sygnał, że zapłata mu się „nie upiecze”.

Łagodniejsze wymogi formalne wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Wymogi formalne co do zawartości takiego wniosku nie są tak surowe jak dla pozwu, wobec czego nie ma tu wielkiej potrzeby angażowania radcy prawnego czy adwokata, można pokusić się o napisanie wniosku samemu. A najlepiej zlecić jego sporządzenie Prawnikom PrawaDlaKażdego.pl

Łukasz Pośpiech