Czy będzie nowa instytucja w procesie karnym? Zdaniem PSL za bezpodstawne oskarżenie należy się odszkodowanie.

Polskie Stronnictwo Ludowe zaproponowało tytułowy projekt w kontekście aktów oskarżenia bezpodstawnie kierowanych pod adresem przedsiębiorców polskich, a także środowego (31.07.2013) wyroku sądu uniewinniającego Ryszarda Boguckiego i Andrzeja Z., ps. Słowik, oskarżonych o nakłanianie do zabójstwa b. szefa policji gen. Marka Papały. PSL przekonuje, że jeśli państwo zastrzega sobie monopol karania, musi ponosić odpowiedzialność za błędy swych organów. Czwartkowa propozycja przewiduje m.in. że: "oskarżonemu, który został uniewinniony prawomocnym wyrokiem w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji lub w postępowaniu przed sądem odwoławczym, w przypadku oczywistego braku podstaw oskarżenia służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z prowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego".

Ma to ograniczyć negatywne skutki błędnych decyzji oskarżyciela, jednocześnie skłoni organy do większej ostrożności na etapie po przeprowadzeniu postępowania przygotowawczego. Nie ograniczy ona jednak prokuratorskiej swobody prowadzenia postępowania, ani stopnia ochrony interesu publicznego. Odpowiedzialnością odszkodowawczą nie ma bowiem być objęte bezpodstawne przedstawienie zarzutów,  a bezpodstawne przedstawienie aktu oskarżenia. Odpowiedzialność formułowana jest pod adresem organów państwa, natomiast nie ponosić będzie tej odpowiedzialności oskarżyciel prywatny czy posiłkowy.

„Zbyt pochopne, niepoparte wystarczającym materiałem dowodowym stawianie zarzutów, uderza  w godność człowieka. Ta niewątpliwie zostaje publicznie narażone na szwank w przypadku wysunięcia oczywiście bezpodstawnego oskarżenia. Organy państwowe są zobowiązane do ochrony godności człowieka, powinny zadość czynić przypadkom swego nieuzasadnionego szkodzenia obywatelom.” -czytamy na stronie Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Wbrew pozorom nie jest to przepis nowatorski, podobną instytucje odszkodowania za bezpodstawne oskarżenie w polskim prawie wprowadzono w okresie międzywojennym, od 1928 roku. Rzecznik PSL Krzysztof Kosiński tłumaczył, że jeśli proponowana nowelizacja wejdzie w życie, zmniejszy się liczba niesłusznych aktów oskarżenia. "I w wyniku tego prokuratorzy będą bardziej rzeczowo i profesjonalnie podchodzili do postępowania przygotowawczego" - dodał.

                                                                                                                                                      Maciej Stępień