Duże zmiany w prawach konsumenta od czerwca 2014 r.

Szykuje się szereg zmian w dotychczasowych regulacjach dotyczących uprawnień konsumenckich.  Sprawa jest już przesądzona, pytanie tylko kiedy znowelizowane przepisy wejdą w życie i jaki będzie finalny kształt regulacji.

Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów (zmieniła dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchyliła dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady), państwa członkowskie UE, w tym Polska, zobowiązane są do przyjęcia i opublikowania przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy do 13 grudnia 2013 r., przy czym przepisy te powinny wejść w życie najpóźniej 13 czerwca 2014 r. (art. 28 dyrektywy).

Chociaż czasu zostało już bardzo niewiele, w Sejmie trwają dopiero prace nad rządowym projektem ustawy. Trudno przewidzieć jaki będzie efekt działań ustawodawcy, niemniej jednak kierunek zmian wyznacza wskazana dyrektywa, dlatego zarówno konsumenci jak i przedsiębiorcy mogą się już przygotowywać do wejścia w życie nowych przepisów.  

Sedno nowych rozwiązań zmierzać ma do poszerzenia niektórych uprawnień konsumentów przy jednoczesnej precyzacji unormowań, które do tej pory budziły wątpliwości. W szczególności zmiany obejmą umowy konsumenckie zawierane w lokalu przedsiębiorstwa oraz poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość, a będą dotyczyć obowiązków informacyjnych, wymogów formalnych związanych z zawieraniem tego typu umów oraz warunkami odstąpienia.

Nowa ustawa uchyli dotychczasową ustawę o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, a także ustawę o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. Znowelizowane zostaną także przepisy Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z nowym ustawodawstwem m.in.:
- brak informacji o cenie, wynagrodzeniu czy kosztach może skutkować brakiem zobowiązania konsumenta do zapłaty, przy czym ciężar dowodu spełnienia obowiązków informacyjnych spoczywał będzie na przedsiębiorcy;
- ulegnie wydłużeniu termin na konsumenckie (bez podawania przyczyny) odstąpienie od umowy zawartej na odległości i poza lokalem przedsiębiorstwa z 10 do 14 dni, natomiast w razie braku przekazania konsumentowi informacji o prawie do odstąpienia termin na złożenie takiego oświadczenia ulegnie wydłużeniu z 3 do aż 12 miesięcy;
- poszerzony zostanie katalog sytuacji, kiedy odstąpienie od umowy nie będzie przysługiwało konsumentowi;
- przedsiębiorca będzie zobowiązany do zwrotu kosztów dostawy równych najtańszemu, zwykłemu sposobowi dostarczenia jaki sam oferuje (obecnie przedsiębiorca powinien zwrócić taką kwotę jaką faktycznie zapłacił kupujący);
- przedsiębiorcy zostaną wyposażeni w uprawnienie polegające na powstrzymaniu się ze zwrotem ceny konsumentowi do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania (obecnie przedsiębiorcy mają 14 od otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy na zwrot należności);
- konsument będzie ponosił odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy, będące korzystaniem z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia jego charakteru, cech i funkcjonowania;
- zostanie zmieniona definicja konsumenta w Kodeksie cywilnym oraz zniknie pojęcie niezgodności towaru z umową sprzedaży konsumenckiej;
- ulegnie wydłużeniu okres domniemania istnienia wady w dacie sprzedaży produktu z trzech do sześciu miesięcy.

Nowa przepisy z pewnością mogą przyczynić się do wzrostu świadomości prawnej konsumentów, tym bardziej, że dyrektywa dotyczy wszystkich państw członkowskich i tym samym ujednolica uprawnienia konsumenta we wszystkich krajach Unii Europejskiej.

Piotr Bryndal