Narodowy Fundusz Zdrowia ukarany za ograniczanie konkurencji.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta  w dwóch decyzjach (RWR 42/2013 z dnia 23.12.2013 oraz RŁO 57/2013 z dnia 31.12.2013),  stwierdził stosowanie  praktyk ograniczających konkurencję  przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Zakwestionowane działania stosowne były przy zawieraniu umów na usługi rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej. Wysokość łącznej kary nałożonej na Fundusz wyniosła ponad 361 tys. zł. Urząd uzasadnił swoje decyzje faktem,  iż NFZ jako monopolista na rynku świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z prawem, nie może wykorzystywać swojej pozycji do ograniczania konkurencji.

Pierwsze z postępowań wszczęte zostało na skutek skargi jednego z kontrahentów Funduszu na  kryteria stosowane do oceny ofert potencjalnych świadczeniodawców. Zgodnie z nimi, od 2011 roku promowani byli przedsiębiorcy, którzy wykonali rocznie 5 tysięcy badań rezonansu magnetycznego oraz 2,5 tysiąca badań tomografii komputerowej. Zdaniem Urzędu takie metody prowadziły do  dyskryminacji mniejszych przedsiębiorców, działających na rynku o silnej konkurencji oraz debiutantów. W tym przypadku kara nałożona na NFZ wyniosła 181 318 zł oraz nakazano zaniechanie stosowania niedozwolonych praktyk.

Druga z decyzji dotyczyła regionalnego  oddziału  NFZ w województwie dolnośląskim. Postępowanie w tym wypadku zapoczątkowała również skarga jednego z kontrahentów i  dotyczyła konkursów na ambulatoryjne badania rezonansu magnetycznego. Jak wynika z ustaleń Urzędu, ilość punktów zdobytych w ramach przeprowadzanego konkursu nie znajdywała późniejszego przełożenia na ilość  przydzielonych środków finansowych na wykonanie zabiegów. Ustalono, że jedynie około 10 procent środków zostało rozdysponowane na podstawie punktów uzyskanych w konkursie. Pozostałe środki rozdzielono według kryteriów (między innymi ocena dotychczasowej współpracy z NFZ), których oferenci, przede wszystkim nowi, nie znali i nie mogli przewidzieć ich na podstawie ogłoszenia. Na tej podstawie UOKiK  nałożył karę w wysokości 180 059,25 zł.

Decyzje nie są prawomocne, NFZ ma prawo do złożenia odwołania do sądu. Warto jednak wspomnieć, iż nie jest to pierwsze nadużycie pozycji rynkowej przez NFZ, w 2009 nałożona kara wyniosła ponad milion złotych, a Urząd w dalszym ciągu prowadzi postępowanie wyjaśniające w 3 innych sprawach związanych z Funduszem.

 Zastanawiająca jest jedynie kwestia zasadności nakładania kary finansowej na podmiot, który prawie w 100% finansowany jest ze składek podatników.

Maciej Stępień