NSA : nie można wymeldować kogoś, kto wyprowadził się wbrew swej woli i nie na stałe.

Chociaż czas obowiązywania obowiązku meldunkowego jest już policzony, bowiem w dniu 24 września 2010 r. Sejm RP uchwalił nową ustawę o ewidencji ludności, opublikowaną w Dz.U. Nr 217, poz. 1427 z późn. zm., która wejdzie w życie 1 stycznia 2015 r. Ustawa zaś przewiduje zniesienie obowiązku meldunkowego z dniem 1 stycznia 2016 r.  Póki co jednak,  dotychczasowe zasady nadal obowiązują i są przedmiotem wyrokowania polskich sądów.

W interesującej sprawie dotyczącej obowiązku meldunkowego orzekł ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny  (dnia 16 października 2013 r.), który oddalając skargę kasacyjną utrzymał w mocy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie. Sprawa dotyczyła konfliktu rodzinnego na linii teściowie - synowa. Mianowicie, w efekcie eskalacji kłótni synowa opuściła dom, w którym dotychczas zamieszkiwała wraz ze swoimi dziećmi i władającymi nieruchomością teściami. Po jej wyprowadzce, właściciele budynku chcieli ją wymeldować i złożyli w tym celu stosowny wniosek do burmistrza gminy, którą zamieszkiwali.

Jednakże, co istotne, wyprowadzając się kobieta zostawiła w domu ubrania, rzeczy osobiste, pamiątki i inne przedmioty. Po analizie stanu faktycznego, burmistrz stwierdził, że kobieta nie wyprowadziła się na stałe, a zmusiła ją do tego sytuacja rodzinna, nie ma więc podstaw do wymeldowania. Teściowie odwołali się do wojewody podkarpackiego. Ten zaś wymeldował kobietę i jej dzieci wskazując, że kobieta opuściła dom dobrowolnie i na stałe. Wojewoda swoją decyzję oparł  na przepisach ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, gdzie przewidziano, że można wymeldować osobę, która opuściła miejsce stałego lub czasowego pobytu na ponad trzy miesiące.

Kobieta zwróciła się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie ze skargą na tą decyzję wskazując, że w rzeczywistości nie chciała się wyprowadzać, ale zmusiły ją do tego kłótnie z mężem oraz teściami. Ponadto podkreśliła, że mogłaby wrócić do teściów, ponieważ w ich domu znajduje się osobne wejście i nie musiałaby się z nimi kontaktować.

WSA podzielił stanowisko skarżącej i uchylił decyzję wojewody. Zdaniem sądu wymeldowanie jest możliwe, ale tylko wtedy, gdy opuszczenie miejsca pobytu ma charakter trwały oraz jest dobrowolne. Tymczasem w ocenie WSA kobieta nie wyprowadziła się na stałe, bo mieszka wraz z dziećmi w lokalu przeznaczonym na sprzedaż, ma więc świadomość, że przebywa tam tymczasowo. Natomiast sama wyprowadzka nie była dobrowolna, a przymusowa, bo kobieta musiała opuścić dom z troski o dobro dzieci.

Wyrok WSA zaskarżył wojewoda do Naczelnego Sądu Administracyjnego, jednakże ten oddalił skargę. NSA zważył, że opuszczenie miejsca pobytu powinno być trwałe i dobrowolne, a sama wyprowadzka wyraźna, a wojewoda przed wydaniem decyzji powinien był zbadać czy te przesłanki zaistniały.

(NSA z dnia 16 października 2013, sygn. akt II OSK 1163/12)

Piotr Bryndal