Polska ratyfikowała protokół o zniesieniu kary śmierci.

Prezydent RP Bronisław Komorowski podpisał ustawę o ratyfikacji Protokołu nr 13 do  Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzonego w Wilnie 3 maja 2002 r.

Drugi Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci przyjęto w Nowym Jorku 15 grudnia 1989 r. Jego stronami jest 75 państw. Polska podpisała Protokół 21 marca 2000 r. W jego myśl, Państwo składające wspomniane zastrzeżenie dot. dopuszczenia kary śmierci w czasie wojny zobowiązane jest do podania do wiadomości sekretarza generalnego ONZ tekstów odpowiednich przepisów prawa wewnętrznego stosowanych w czasie wojny oraz informacji o początku i zakończeniu stanu wojny. W myśl dokumentu kara śmierci nie może zostać wykonana wobec żadnej osoby podlegającej jurysdykcji strony Protokołu. Polska nie przewiduje złożenia zastrzeżenia przy ratyfikacji Protokołu. Zastrzeżenia do Protokołu złożyły m.in. Brazylia, Chile i Azerbejdżan. 

Protokół nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczący zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach sporządzono w Wilnie 3 maja 2002 r. Protokół znosi bezwzględnie karę śmierci we wszystkich okolicznościach i wyłącza możliwość skazania na nią i jej wykonania wobec kogokolwiek. Dokument uznaje prawo do życia za prawo podmiotowe, przynależne każdej istocie ludzkiej. Sygnatariuszami Protokołu są państwa członkowskie Rady Europy, w tym Polska, która podpisała go 3 maja 2002 r. Protokół wszedł w życie 1 lipca 2003 r. 

Przypomnieć należy, iż badania naukowe nie znalazły przekonywującego dowodu na to, że kara śmierci odstrasza od popełnienia przestępstwa bardziej niż inne kary. Wyniki badań relacji między stosowaniem kary śmierci a współczynnikiem zabójstw przeprowadzone dla Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1988 roku i uzupełnione w 1996 oraz 2002 roku stwierdzają, że: "badania nie dostarczyły naukowego dowodu na to, że kara śmierci ma większy efekt odstraszający niż kara dożywotniego więzienia. Jest mało prawdopodobne by udało się uzyskać taki dowód w przyszłości. Hipoteza o odstraszającym działaniu kary śmierci wciąż nie znajduje potwierdzenia".

Ostatni w Polsce wyrok śmierci wykonano 21 kwietnia 1988 r. w krakowskim więzieniu na Montelupich. Skazanym był 29-letni Stanisław Czabański, któremu sąd wymierzył karę główną za brutalny gwałt i zabójstwo kobiety. Zgodnie z obowiązującą od 1956 r. procedurą wyrok na Czabańskiego został wykonany przez powieszenie.

Ustawę z dnia 26 lipca 2013 r. o ratyfikacji Drugiego Protokołu Fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, przyjętego w Nowym Jorku dnia 15 grudnia 1989 r. oraz ustawę z dnia 26 lipca 2013 r. o ratyfikacji Protokołu nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzonego w Wilnie dnia 3 maja 2002 r. - Prezydent podpisał 27 sierpnia 2013.

Maciej Stępień