Referendarze sądowi w procedurze karnej będą mogli więcej.

Stanowisko referendarza sądowego funkcjonuje w sądach powszechnych i administracyjnych. Jest to organ sądowy, który większości kojarzy się z kwestią kosztów i przyznania prawa pomocy. Na gruncie poszczególnych procedur, uprawnienia referendarzy sądowych zostały określone w poszczególnych przepisach. Warta odnotowania jest natomiast przyjęta  27.09 2013 r. ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. W ustawie tej dość dużo zmian (ponad kilkadziesiąt) dotyczy właśnie referendarzy sądowych. Ustawa dość znacząco rozszerzyła uprawnienia tej grupy:

-w razie śmierci oskarżyciela prywatnego postępowanie zawiesza się, a osoby najbliższe mogą wstąpić w prawa zmarłego. Postanowienie o zawieszeniu postępowania może wydać także referendarz sądowy;

-referendarz sądowy będzie mógł także wydać na żądanie powoda cywilnego, postanowienie o przekazaniu powództwa sądowi właściwemu do rozpoznania spraw cywilnych w przypadku zawiedzenia  postępowania ;

-nowe kompetencje w zakresie wyznaczenia oskarżonemu obrońcy;

-wyznaczenie obrońcy, który podejmie czynności procesowe za obrońcę z urzędu (jeżeli czynność ta ma być dokonana poza siedzibą lub miejscem zamieszkania obrońcy z urzędu);

-w wypadkach określonych w ustawie referendarz sądowy może wydawać postanowienia lub zarządzenia. Polecenia, które zgodnie z ustawą wydaje sąd, może wydawać także referendarz sądowy.  Referendarz sądowy wydaje postanowienia na posiedzeniu. Od postanowień i zarządzeń wydanych przez referendarza sądowego może być wniesiony sprzeciw;

-jeżeli zachodzi potrzeba sprawdzenia okoliczności faktycznych i czynność nie wymaga przeprowadzenia dowodu, może ją wykonać referendarz sądowy;

-referendarz sądowy obok sądu nadaje na żądanie osoby uprawnionej klauzulę wykonalności orzeczeniu podlegającemu wykonaniu w drodze egzekucji. Dotyczy to także ugody zawartej przed sądem lub referendarzem, a także ugody zawartej w postepowaniu mediacyjnym;

-wydawanie zarządzeń, w których wzywa się osobę, która złożyła pismo nie odpowiadające wymogom formalnym, do usunięcia braku;

-referendarz sądowy może wzywać strony do złożenia w oznaczonym terminie wniosków co do sposobu odtworzenia akt sprawy oraz przedstawienia dokumentów umożliwiających ich odtworzenie;

-wezwanie osoby posiadającej potrzebne dokumenty do ich przedstawienia sądowi;

-wydanie postanowienia w przedmiocie sprzedaży przedmiotów ulegających szybkiemu zmieszczeniu lub takich, których przechowywanie byłoby połączone z niewspółmiernymi kosztami lub nadmiernymi trudnością albo powodowałoby znaczne obniżenie wartości rzeczy;

-zarządzenie o zniszczeniu części przedmiotów lub substancji;

-zarządzenie o doręczeniu oskarżonemu odpisu aktu oskarżenia, który odpowiada warunkom formalnym.

Biorąc pod uwagę aspirację wielu referendarzy sądowych, którzy dążą do tego by móc zasiadać za stołem sędziowskim w todze, poszerzenie kompetencji przyczyni się do lepszego przygotowania do zawodu sędziego.

Maksymilian Szeląg-Dylewski