Rozprawa przed ETPC w sprawie więzienia CIA w Polsce.

W Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu wraz z początkiem grudnia  rozpoczęło się postępowanie ze skargi przebywających obecnie w Guantanamo Palestyńczyka Abu Zubajdy i Saudyjczyka Abd al-Rahima al-Nasziriego przeciwko Polsce.  We wtorek około 3 godzin trwały publiczne wystąpienia pełnomocników stron przez składem orzekającym.

Pełnomocnicy skarżących starają się udowodnić, iż Polska złamała zapisy umów międzynarodowych w tym przede wszystkim Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Jak twierdzą, byli przetrzymywani w tajnym więzieniu CIA w Starych Kiejkutach, gdzie stosowano wobec nich „ulepszone techniki przesłuchań” m.in. poprzez kontrolowane podtapianie (ang. waterbording) i nieludzko traktowano. Miało się to odbywać w latach 2002-2003 w tajnym ośrodku w Starych Kiejkutach. Powyższe oznaczałoby naruszenie prawa do obrony, zakazu tortur i nieludzkiego traktowania, prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego, poszanowania prywatności oraz prawa do uczciwego procesu.

Ponadto  skarżący obwiniają Polskę za opieszałość prowadzonego śledztwa i twierdzą, że "prawda w tej sprawie jest dla polskich władz niewygodna". Domniemani terroryści, na terenie bazy Guantanamo wciąż oczekują na proces. Abu Zubajda miał być kurierem Osamy bin Ladena, a Al-Nashiri przygotowywać atak na okręt Marynarki Wojennej USA w 2000 roku, w którym zginęło 17 żołnierzy.

W poniedziałek odbyło się pierwsze posiedzenie trybunału w sprawie więzienia CIA na Mazurach za zamkniętymi drzwiami. Strona polska miała na nim przedstawić dokumenty śledztwa prowadzonego przez prokuraturę, które objęte są klauzulą tajności, lecz trybunał nie chciał ich przyjąć.

Następnego dnia (we wtorek 3.12.2013) odbyła się już jawna rozprawa. Polska nie naruszyła konwencji - powiedział na rozpoczęcie rozprawy wiceszef MSZ Artur Nowak-Far (główny z pełnomocników występujących po polskiej stronie) . Mówił, że nie ma przesłanek do "zastępowania organów państwa przez Trybunał". Wskazać należy, iż obecnie prowadzone jest postępowanie w sprawie ewentualnych więzień CIA na terenie Polski przez prokuraturę, a niezawisły sąd krajowy nie stwierdził przewlekłości postępowania. Co więcej, strona polska nie może zajmować zdecydowanego stanowiska przed zakończeniem postępowania krajowego, aby nie wywierać nacisków na niezależne organy sądowe.

W dalszym ciągu brak jest jednak jednoznacznych dowodów na istnienie więzień CIA na terenie Polski. Mimo wielu przeprowadzonych śledztw, w tym na zlecenie Rady Europy w dalszym ciągu większość twierdzeń oparta jest na domniemaniach, doniesieniach prasowych lub stwierdzeniach tajnych informatorów.

Maciej Stępień