Szukasz Porady?
Stała obsługa firm
Kancelaria w galerii
Skarga konstytucyjna.
Skarga konstytucyjna jest instrumentem ochrony praw i wolności obywatelskich. Daje ona obywatelowi możliwość zaskarżenia aktów prawnych naruszających jego konstytucyjne prawa. Pośrednio jest także instrumentem służącym odnajdywaniu luk i niespójności w systemie prawa. Skarga może dotyczyć tylko zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji.
Skargę wnosi się do Trybunału Konstytucyjnego po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego prawomocnego rozstrzygnięcia. Zgodnie z wykładnią „wyczerpanie drogi prawnej” odnosi się do wszystkich rodzajów postepowań, w których zapadają rozstrzygnięcia o prawach skarżących. Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wskazuje, że do wyczerpania drogi prawnej dochodzi w momencie uzyskania przez skarżącego prawomocnego orzeczenia w konsekwencji skorzystania przez niego z przysługujących mu zwyczajnych środków odwoławczych, przy czym skorzystanie oznacza wniesienie takiego środka przy spełnieniu wszystkich wymogów wynikających z danej procedury (por. np. postanowienie TK z 25 października 1999 r., Ts 81/99). Istotą skargi konstytucyjnej jest bowiem jej nadzwyczajny i subsydiarny charakter. Skarga może zostać wniesiona dopiero wtedy, gdy skarżący nie dysponuje już żadną proceduralną możliwością uruchomienia dalszego postępowania przed sądem lub organem administracji publicznej. Do rozstrzygania w sprawach indywidualnych powołane zostały te właśnie instytucje, a TK wkracza dopiero wtedy, gdy wszystkie z tych dróg zostały już wyczerpane. Jednocześnie należy podkreślić, że przesłanka wyczerpania drogi prawnej wyklucza możliwość wniesienia skargi konstytucyjnej od takich prawomocnych wyroków, ostatecznych decyzji czy rozstrzygnięć, które stały się prawomocne lub ostateczne dlatego, że zainteresowany nie wykorzystał całego toku instancji sądowej lub administracyjnej, a rozstrzygniecie uprawomocniło się już po orzeczeniu na pierwszym szczeblu postępowania.
Wyczerpanie drogi prawnej poprzez uzyskanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji nie oznacza jednak, że można zaskarżyć to orzeczenie lub decyzję do TK. Jak już wyżej zaznaczono, TK nie zajmuje się wydawaniem rozstrzygnięć w sprawach indywidualnych, a przedmiotem zaskarżenia może być jedynie regulacja prawna, będąca podstawą wydania decyzji w indywidualnej sprawie. Trybunał może jednak wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego. TK rozpoznaje tylko takie skargi, które związane są z naruszeniem praw lub wolności określonych w Konstytucji RP, z wyjątkiem spraw dotyczących uzyskania przez cudzoziemców prawa azylu lub statusu uchodźcy.
Skargę konstytucyjną może sporządzić wyłącznie adwokat lub radca prawny. Wyjątkiem od tej zasady będą tylko sędzia, prokurator, notariusz, profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, którzy mogą samodzielnie sporządzić skargę we własnej sprawie.
Wniesienie skargi jest wolne od opłat sądowych, jednakże skarżący musi liczyć się z kosztami jakie poniesie przy jej sporządzaniu przez profesjonalnego pełnomocnika. Jeżeli ze względu na sytuacje majątkową nie jest on w stanie ponieść kosztów sporządzenia skargi, może zwrócić się do sądu o ustanowienie dla niego adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Prośbę taką należy skierować do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania skarżącego. Do skargi konstytucyjnej należy dołączyć:
- pełnomocnictwo szczególne do sporządzenia skargi konstytucyjnej, a w przypadku osób prawnych także aktualny wyciąg ze stosownego rejestru;
- jeden odpis i cztery kopie orzeczenia organu władzy publicznej, z którego wydaniem skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych;
- jeden odpis i cztery kopie orzeczeń wydanych w związku z wyczerpaniem przez skarżącego przysługujących mu środków odwoławczych lub środków zaskarżenia, łącznie z orzeczeniem wydanym przez I instancję.
Każda skarga powinna zawierać uzasadnienie zarzutu niezgodności z Konstytucją RP, określać dokładnie na czym zdaniem skarżącego polega niezgodność zakwestionowanych regulacji prawnych z będącymi przedmiotem skargi przepisami konstytucyjnymi.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego ma moc powszechnie obowiązującą i jest ostateczne. Stwierdzenie przez TK niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub inne rozstrzygniecie, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia i ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy indywidualnej.
Paweł Chrząszcz
Szukasz porady prawnej?
Chcesz zlecić naszym prawnikom przygotowanie pisma lub prowadzenie sprawy?
Zobacz, jak wygląda nasza "Modelowa opinia prawna" i skorzystaj z formularza poniżej - wycena pytania zawsze jest bezpłatna.
Pracownicy PrawoDlaKazdego.pl pozostają do dyspozycji także w naszej Kancelarii, znajdującej się w Krakowie przy ulicy Lea 202A. Zadzwoń pod numer 609-709-999 i umów się na rozmowę z prawnikiem - zapraszamy na spotkanie.