TK: Rekompensata dla osób represjonowanych od 1956-89 leży w gestii ustawodawcy

Ostatnimi czasy do Trybunału Konstytucyjnego trafiły dwie skargi, zarzucające artykułowi 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego niezgodność z Konstytucją w takim zakresie, w jakim ogranicza on prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia jedynie do skutków wynikających z wykonania orzeczenia lub decyzji, z pominięciem innych skutków wynikających z ich wydania.

Skarżący podnosili, że na gruncie ustawy dochodzi do nieuzasadnionego różnicowania osób, które zostały internowane i osób, które ukrywały się celem jego uniknięcia. Tym pierwszym przysługuje rekompensata, tym drugim zaś nie, mimo iż samo wydanie w stosunku do nich decyzji o internowaniu lub postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, jak również poszukiwanie listem gończym, już miało dla nich dotkliwe skutki, z których najprostszym była niemożnosć podjęcia pracy zarobkowej. Pominięcie takich osób w zaskarżonej ustawie skutecznie uniemożliwiało im dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia na drodze sądowej, gdyż sąd nie miał podstaw, aby takie roszczenie od Skarbu Państwa zasądzić represjonowanym – mimo istnienia po ich stronie szkody, czy krzywdy.

2 grudnia 2014 r. Trybunał rozpoznał połączone skargi, jakie do niego wpłynęły w powyższej sprawie, stwierdzając jednak, że nieuwzględnienie w ustawie o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego osób, w stosunku do których została wydana decyzja lub orzeczenie o internowaniu, ale faktycznie nie zostały nigdy pozbawione wolności, gdyż udało im się ukryć – nie stanowi przypadkowego pominięcia ustawodawcy, a zaniechanie ustawodawcze. Ze względu na celowość takiej, a nie innej regulacji, kwestia ta nie może być przedmiotem rozpoznania przez Trybunał, przez co zmuszony jest on umorzyć postępowanie w sprawie. Zdaniem TK, ustawa nie miała rekompensować wszelkich szkód wyrządzonych orzeczeniami i decyzjami wydanymi przeciwko opozycjonistom ówczesnej władzy, a miała niwelować tylko te najbardziej dotkliwe w skutkach, takie jak pozbawienie wolności lub życia.

Trybunał wskazał co prawda, że przyznanie symbolicznych i materialnych rekompensat osobom represjonowanym ma swoje uzasadnienie konstytucyjne, przez wzgląd zarówno na sprawiedliwość społeczną jak i  ochronę godności i wolności człowieka – niemniej jednak wprowadzenie takich rekompensat  dla osób, co do których wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu lub decyzję o internowaniu, lecz jej finalnie nie zrealizowano -  należy do decyzji ustawodawcy.

PrawoDlaKazdego.pl