Uprawnienia kasacyjne Ministra Sprawiedliwości.

Z końcem sierpnia Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął nowelizację Kodeksu postępowania karnego, przyznającą Ministrowi Sprawiedliwości istotną kompetencję w zakresie procesu karnego, tj. prawo skadania kasacji od prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawie, a po zakończeniu postępowania – także prawo wglądu do akt sprawy.

Dotychczas uprawnienia kasacyjne w stosunku do wszystkich prawomocnych orzeczeń karnych mieli jedynie Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz w nieco węższym zakresie Rzecznik Praw Dziecka. Podmioty powyższe nie są skrępowane terminem na wniesienie kasacji, który dla strony wynosi 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Ministrowi przysługiwałoby prawo wniesienia kasacji na takich samych zasadach jak Prokuratorowi Generalnemu oraz Rzecznikom, czyli także nie byłby on związany terminem na jej wniesienie.

Przyznanie Ministrowi Sprawiedliwości takich uprawnień spotkało się z ktytyką – zarowno ze strony Sądu Najwyższego, jak i ze strony Krajowej Rady Sądowcnictwa oraz Prokuratora Generalnego, upatrując się w proponowanym przez Sejm rozwiązaniu naruszenia zasady trójpodziału władzy. Kolejnym argumentem przemawiającym na niekorzyść rozszerzenia uprawnień Ministra Sprawiedliwości na proces karny jest fakt, że politykę karną oraz wpływ na praktykę orzeczniczą sądów w demokratycznym państwie prawa, Minister Sprawiedliwości powinien realizować poprzez przyznane mu kompetencje w zakresie procesu tworzenia prawa, a nie przez uprawnienia procesowe.

Powyższa negatywna opinia nie zaważyła jednak ani na decyzji opracowywującej projekt komisji nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach, ani na obradujących nad projektem posłów. Argumentem tej strony było z kolei to, że przyznanie Ministrowi uprawnień kasacyjnych nie może naruszać trójpodziału władzy, skoro takie uprawnienie mają już Rzecznicy i Prokurator Generalny i trójpodział poprzez ich uprawnienie nie został naruszony. Ponadto, warto przypomnieć, że kiedy funkcję Prokuratora Generalnego sprawował Minister Sprawiedliwości, to tym samym posiadał już to uprawnienie. Uzasadnieniem dla ponownego przyznania Ministrowi Sprawiedliwości prawa wnoszenia kasacji jest także konieczność przyznania mu środka reakcji na wpływające do niego skargi – a z którymi, póki co, nie za wiele może zrobić.

Po debacie w tym zakresie nowelizacja została w końcu przyjęta i trafiła do Senatu. A co powie na to Senat, przekonamy się wkrótce.

Karolina Wąsikowska