Zmiana przepisów o systemie pieczy zastępczej.

Od 19 września 2014 r. zaczną obowiązywać znowelizowane przepisy ustawy z dnia 9 sierpnia 2011 r. O wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zmianie uległy głównie przepisy w zakresie finansowania pobytu dzieci w zakładach opiekuńczo-leczniczych, zwanych skrótowo ZOL-ami.

Dzieci pozbawione opieki rodziców, które ze względu na swój stan zdrowia nie mogą przebywać ani w rodzinach zastępczych ani w domach dziecka, trafiają do zakładów opiekuńczo – leczniczych. Placówki te świadczą stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, jednak w zakresie innym niż szpiale. O ile Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje owe świadczenia zdrowotne, niemniej jednak zakwaterowanie i wyżywienie nie jest finansowane w ramach NFZ. Pokrywane jest ono przez starostę lub bezpośrednio przez placówkę opiekuńczo-wychowawczą, w której przebywa dziecko, placówki te i tak finansowane są przez powiat, który mimo wszystko ponosi wszelkie koszty związane z pobytem dzieci w zakładach opiekuńczo-leczniczych. Nowelizacja planuje odciążyć finansowo starostę w powyższej kwestii łożenia na utrzymanie placówek ZOL, poprzez niejako rozłożenie finansowania zakładów opiekuńczo-leczniczych na wiele powiatów. Będzie to możliwe dzięki wprowadzeniu zasady, zgodnie z którą pobyt dziecka w zakładzie finansuje ten powiat, na terenie którego dziecko przyszło na świat. Jeśli ustalenie powiatu zobowiązanego nie będzie możliwe w myśl tej zasady, zobowiązanym będzie powiat miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym.

Na ZOL-ach jednak nie koniec zmian, ustawa ustanawia bowiem także  konieczność wysłuchania dziecka przy kwalifikowaniu go do przysposobienia lub dokonywania oceny jego sytuacji po umieszczeniu w pieczy zastępczej,  jeżeli tylko wiek i stopień dojrzałości dziecka na to pozwalają. W razie możliwości, po wysłuchaniu należy brać pod uwagę także zdanie wyrażone przez dziecko. Innym istotnym elementem, jaki uległ zmianie na gruncie nowelizacji jest wprowadzenie możliwości nierozdzielania matki od dziecka w sytuacji, gdy matka ta jest małoletnia i sama przebywa w pieczy zastępczej. Ustawa wprost określiła także termin, w ciągu którego powinno następić uregulowanie prawnej sytuacji dziecka przebywającego w pieczy zastępczej. Temin ten wynosi 18 miesięcy. Ważną zmianą jest również zmniejszenie do 15 liczby rodzin, podlegających w tym samym czasie opiece jednego asystenta rodziny. Wcześniej asystent rodziny mógł mieć pod opieką do 20 rodzin jednocześnie, co nie sprzyjało dokładnemu skupieniu się asystenta na problemach danej rodziny. Być może odciążenie asystenta o 25% rodzin spowoduje wyczekiwaną zmianę na lepsze, a cała nowelizacja przyniesie spodziewany efekt – czyli poprawę sytuacji dzieci.

Karolina Wąsikowska